Kogelbomen voor jouw tuin
Kogelvormige bomen hebben niet veel ruimte nodig en zien er geweldig uit. De kleine bomen hebben echter enige verzorging nodig. Hier lees je hoe je kogelbomen moet snoeien en verzorgen.
Wat zijn kogelbomen?
Kogelbomen staan prachtig in openbare parken, maar ook in jouw tuin. De bomen en hun kruinen zijn heel apart gevormd en blijven vrij klein.
De meest voorkomende soorten zijn de bolesdoorn, de robinia of de trompetboom. Er zijn echter veel meer soorten kogelbomen. In de herfst zien bijvoorbeeld de veldesdoorn, de amberboom en de moeraseik met hun bolvormige kronen en kleurrijke bladeren er heel fraai uit. De laatste tijd wordt de klassieke sleedoorn steeds vaker herontdekt. In mei verschijnen er prachtige rode bladeren aan de boom. Het draagt echter geen vrucht. Deze boom wordt tot 6 m hoog. Hoe krachtiger je hem snoeit, hoe minder bloemen er aan zullen groeien.
Welke kogelbomen zijn de moeite waard?
Zoals hierboven reeds vermeld, moet je deze soorten in gedachten houden als je overweegt een kogelboom aan te schaffen:
- Moeraseik
- Esdoorn
- Robinia
- Rode doorn
- Trompetboom
- Waaieresdoorn
- Wintergroene oliewilg
Door hun geringe omvang zijn kogelbomen heel geschikt voor kleine (voor)tuinen. De hanteerbare afmetingen van de bomen maken ook de langetermijnplanning van de tuin gemakkelijker, omdat ze niet geleidelijk steeds meer ruimte innemen.
Kogelbomen passen zelfs in kleine bedden. De herfstsering of de mediterrane sneeuwbal zijn daar bijvoorbeeld voor geschikt. Informeer naar de bloei en de verwachte herfstverkleuring voordat je tot aankoop overgaat. Zo kan je de ideale boom voor je tuin kiezen.
De twee soorten kogelbomen
Kogelbomen worden in twee groepen verdeeld. Eén daarvan zijn de snoeitolerante houtachtige planten. Afhankelijk van de dikte van de takken, kan je de kronen met een snoeischaar, een snoerloze tuinzaag of een snoerloze telescopische heggenschaar tot een bol vormen. Voor dunnere takken is bijvoorbeeld de EasyPrunesnoeischaar geschikt. Hij is krachtiger, en snoeit daardoor op een uiterst comfortabele en nette manier. De KEO accutuinzaag van Bosch is ook geschikt voor het snoeien van dikkere takken met een diameter tot 80 mm. Zo kunnen bijvoorbeeld takken hoger op de kruin die moeilijk te bereiken zijn, eenvoudig met de UniversalChainPole 18 worden ingekort. De telescopische heggenschaar maakt het werk aan de kogelboom veilig en comfortabel.
De beuk, de wilg, de schijncipres en de blauwe arborvitae behoren tot de snoeitolerante kogelbomen. Door te snoeien, behoudt u de kroon van de boom in zijn bolvorm. Snoeien is echter elk jaar nodig, net zoals je elk jaar je andere bomen in de tuin snoeit. Snoei en vorm de kogelbomen eind juni. Als je de kogelvorm nog preciezer wilt houden, kun je de kroon in de late winter nog eens snoeien.
De tweede groep kogelbomen omvat vrij bijzondere soorten. Zij vormen de kogelvormige kroon voornamelijk uit zichzelf. Tot deze bomen behoren:
- "Globosa" kersenbol
- "Gum Ball" amberboom
- Kogelvormige Ginkgo "Mariken"
In tegenstelling tot de oorspronkelijke boomsoorten, vormen deze bomen geen echte stam. In plaats daarvan groeien ze meer in een struikvorm. Daarom worden deze bomen op onderstammen met verschillende stamhoogten gekweekt. De kronen groeien dan geleidelijk, maar uitsluitend naar boven.
Het is raadzaam om de kronen af en toe te snoeien, want sommigen veranderen van een bolvorm in een tamelijk platte eivorm naarmate ze ouder worden.
Hoe houd je een kogelboom in vorm?
Bomen zien er zeer fraai uit als ze zo ongestoord mogelijk kunnen groeien. Snoei ze dus niet te vaak, en volg belangrijke tips op bij het snoeien van bijvoorbeeld uw appelboom.
Kogelbomen moeten daarentegen vrij nauwkeurig met een snoeischaar, een snoerloze tuinzaag, een snoerloze heggenschaar of een snoerloze telescopische heggenschaar in vorm worden gehouden. De esdoorn en de trompetboom bereiken anders breedten tot zes meter.
Ook de knotwilg, de kale es en de robinia kunnen met dit gereedschap in hun kogelvorm behouden. Je kunt ze tot op het oude hout terugsnoeien.
De kronen van kogelbomen hebben de neiging om na verloop van tijd door de dichte groeivorm kaal te worden. Door te snoeien, creëer je nieuwe vitaliteit in de plant. Het is het beste de bomen op een vorstvrije dag in de winter te snoeien. Dan zijn de bomen nog niet opnieuw ontkiemd.
Het regelmatig snoeien is vooral belangrijk voor grotere vormstruiken. Anders verliezen ze de gewenste vormen. Buxuslindes en dakplatanen moeten daarom regelmatig worden gesnoeid.
Als u meer wilt weten over het snoeien van uw planten, kunt u hier veel tips vinden over het snoeien van bomen of planten in het algemeen.
Aanpak van veel voorkomende problemen met kogelbomen
Bomen kunnen na een paar jaar niet goed naar een andere plaats verhuizen. Informeer daarom bij het kiezen van een kogelboom precies wat de verwachte uiteindelijke hoogte zal zijn. Laat je ook informeren over hoe breed de boom ongeveer zal worden, en wat zijn natuurlijke groeiwijze is.
Zelfs soorten als de Japanse zuilkers "Amanogawa" horen eigenlijk niet in een voortuin thuis. En dit ondanks het feit dat hij smal gekroond groeit. De boom moet op voldoende afstand van het huis staan. Houd ook rekening met de grensafstanden tot de buren. Hoe groot deze afstand is, verschilt per land van wetgeving. Het stads- of gemeentebestuur kan je hierover informeren. Bepaal dienovereenkomstig de plaats voor het planten van de kogelboom.
Vergeet ook niet dat bomen ook onder de grond groeien. Wilgen, zwarte sprinkhanen, populieren en platanen verspreiden zich met hun wortels over een breed oppervlak. Ze kunnen aan verharde oppervlakken, funderingen of zelfs kabels schade toebrengen.
Winterbescherming voor kogelbomen
Jongere kogelbomen hebben nog geen beschermende schors. Hun schors is glad en dun, en daardoor in de winter erg gevoelig. Bescherm ze daarom tegen vorstscheuren. Dit is schade aan de boomstam die door de sterke schommelingen tussen dag- en nachttemperaturen wordt veroorzaakt. Vaak betekent deze schade het einde van de boom. Vergeet niet om ook de andere delen van uw tuin winterklaar te maken en misschien vindt u dan wat inspiratie om uw tuin in de winterkleur te geven.
Bescherm de kogelboom met een laagje witte verf. Dit wordt ook met fruitbomen gedaan. Het beschermt de boom tegen de gevaarlijke scheuren. Je kunt de stam ook in warmtematten van riet, wilg, kokosnoot, jute of bamboe wikkelen. Op die manier warmt de boom zich overdag niet zo op. Bovendien wordt de kogelboom beschermd tegen grazend wild.
Als u meer wilt weten over wanneer welke tuinklussen moeten worden uitgevoerd, kunt u het juiste tijdstip voor alle belangrijke taken vinden in onze tuinkalender.
Onderbeplanting voor kogelbomen
Het gebied rond de boomstam is voor andere planten nogal ongunstig. Dit geldt vooral voor bomen met een dicht wortelstelsel dat vlak onder het grondoppervlak groeit. Hiertoe behoren bijvoorbeeld de Noorse esdoorn, de kastanje en de linde.
Je kunt zulke bomen alsnog onderbeplanten. Kies hiervoor vaste planten die goed tegen droogte en schaduw kunnen. Hiertoe behoren onder andere rotsroos, schijnaardbei, wintergroene klimop en smeerwortel. Een andere mogelijkheid is om er dwergstruiken of robuuste grassen te planten. Voorbeelden hiervan zijn schaduwzegge, kruipende spindel en vetmantel.
Het is gemakkelijker om de trompetboom, de amberboom, de ginkgo, de sierappel en de kers onder te planten. Ze vormen hartvormige wortels, waardoor andere planten ook kunnen gedijen. Onder deze bomen kunnen bijvoorbeeld tapijtsabelspar, Kaukasisch vergeet-mij-nietje, goudaardbei, kraanvogel of schuimbloem worden geplaatst.
Geef de planten voor de onderbeplanting van de boom in het begin veel water, en meet de boomschijf royaal af. Als de planten eenmaal goed zijn geworteld, kunnen ze de vrij droge omstandigheden onder de bomen meestal goed aan.