Snoeien en uitdunnen: Dit moet je weten

In de natuur worden bomen niet gesnoeid. Ze groeien daar zonder menselijke tussenkomst. Je moet echter van tijd tot tijd de teeltvormen in de tuin snoeien. Zo blijven ze in vorm en bloeien ze bovendien meer. Daarnaast bescherm je de planten door een regelmatige snoei of uitdunning tegen veroudering.

Bij sierhout is het doel van de snede vooral het plezier van het bloeien. En ook een mooie vorm is belangrijk voor deze planten in de tuin. Bij fruitbomen kan je met het snoeien vooral voor een rijkere oogst zorgen.

Bomen hebben in principe eerder weinig verzorging nodig. Hier is vaak slechts een sporadische uitdunnende snoeibeurt belangrijk. Dit geldt vooral voor sierkersen en sierappels. Ze vormen graag dichte kronen.

Planten zoals rozen, clematis of ook lente- en zomerbloeiende sierstruiken hebben daarentegen een regelmatige snoeibeurt nodig. Eén keer per jaar moet je hier naar de snoeischaar of snoeizaag grijpen. De handige accusnoeizaag Keo van Bosch is hierbij een ideale hulp.

Sommige bomen verdragen een snoeibeurt niet goed. Ze drijven daarna weer heel aarzelend uit. Andere bomen groeien pas op oudere leeftijd naar hun typische vorm. Met een snoeibeurt zou men deze natuurlijke groei belemmeren of zelfs volledig verstoren.

Bomen zoals berken, bloeiend kornoelje, beuk, es, gouden esdoorn, ginkgo, gouden iep, laburnum, magnolia, azijnboom, waaiersesdoorn en Japanse dwergesdoorn moet je daarom niet snoeien. Hier grijp je alleen naar een schaar of de stoksnoeischaar, als de storm schade heeft aangericht. Met de UniversalChainPole 18 van Bosch kan je ook takken bereiken die op moeilijk bereikbare plaatsen in de boom groeien.

Naaldbomen verdragen een snoeibeurt in principe niet. De enige uitzondering hierop is de taxusboom.

Bij de frequentie voor het snoeien en uitdunnen moet men twee zaken onderscheiden:

• Snoeien
• Regelmatige snoeibeurt van sierbomen

Je kan het snoeien vrij flexibel plannen. Hier moet je niet elk jaar de kettingzaag inzetten of op hoger gelegen plaatsen de hoogsnoeischaar gebruiken. Bij sierstruiken is het daarentegen nuttig om elk jaar aan de snoeibeurt te denken. Uiterlijk om de twee tot drie jaar moet je ze met de takzaag in vorm brengen.

Wanneer je het snoeien en uitdunnen het beste plant, is afhankelijk van het soort en de bloei van de bomen en struiken. Bomen kan je in de winter of de zomer snoeien. Beide tijdstippen hebben voor- maar ook nadelen. In de zomer genezen snijwonden aan de boom beter. In de winter daarentegen kan je de takken beter zien en comfortabeler snoeien.

Een snoeibeurt in de zomer is geschikt voor bomen, die problemen hebben met het genezen van de wonden. Hierbij behoort bijvoorbeeld de sierkers. De esdoorn en walnoot bloeden bij het snoeien in de late winter. Dat wil zeggen, de wortels duwen bodemwater in de boom. Het loopt er aan de top ongebruikt opnieuw uit. Het beschadigd de planten niet, maar het ziet er niet mooi uit.

Het is daarom raadzaam om bomen te snoeien in de late winter of de vroege lente. Vanaf augustus snoei je niet meer. Dit zou de bomen verzwakken, omdat ze tegen dat tijdstip al vitale reservestoffen uit het gebladerte naar de stam en de wortels halen. Deze stoffen zijn belangrijk voor nieuwe scheuten in de lente. Als je de boom snoeit, neem je ook de voedingsstoffen weg.

Een juiste uitdunning bij sierstruiken zal hun bloei bevorderen. Als je echter op het verkeerde moment snoeit, kan je ook de bloei volledig vernietigen. Snoei daarom lentebloeiers na de bloei. Zomerbloeiers kort je in de winter of de vroege lente in.

Bloeiende struiken laat je de eerste vijf jaar ongestoord groeien en snoei je vooralsnog niet.

Let bij alle snoeibeurten op de wettelijk voorgeschreven snoeitijden. Ze beschermen vogels en andere dieren. Wanneer je al dan niet mag snoeien, kan je te weten komen door contact op te nemen met je gemeente.

Bomen en struiken groeien vaak meer dan hobbytuiniers verwachten. De plant wordt snel te groot of te dicht. Voordat je wordt geconfronteerd met een wildgroei die naburige planten aantast of te dicht bij je huis komt, grijpt je naar de kettingzaag. Met de UniversalChain 18 van Bosch breng je bijvoorbeeld snel weer orde op zaken bij bomen en struiken.

Bij krachtige bomen verklein je de kroon regelmatig, versmal of dun je hem uit. Houd er rekening mee dat een sterke snoeibeurt veel bomen zal stimuleren tot een krachtige scheutgroei.

Als een boom of een struik te groot wordt, moet je hem altijd opnieuw snoeien of verplaatsen. Als je maar beperkte plaats hebt in je tuin, moet je kiezen voor langzaam groeiende of klein blijvende soorten.

Als je de kroon van een boom wilt verkleinen, moet je voorzichtig te werk gaan. In geen geval mag je met een zaag op welke hoogte dan ook rondom de kroon zagen. Zo creëer je talloze dichte scheuten. De plant wordt dan kaal van binnen.

Snoei in plaats daarvan altijd alleen de hoofdtakken. De juiste plaats is boven een daaronder afbuigende zijscheut. In vakjargon noemt men dit "afleiden". De kroon wordt zo kleiner maar behoudt zijn vorm. De sapdruk wordt bovendien gelijkmatig over de scheuten verdeeld.

Als je de middelste scheut en de bovenste zijscheut niet snoeit, wordt de kroon smaller, maar de boom zal niet kleiner worden.

Het uitdunnen is een terugkerend werk in de tuin. Sierbomen of -struiken hebben deze verzorging nodig. Snoei de boom of struik indien nodig. Sierkersen of sierappels worden vaker gebruikt met kettingzaag of snoeizaag omdat ze een zeer dichte kroon vormen.

Binnenin de kroon verwijder je alle dicht op elkaar staande en parallel groeiende takken en twijgen. Ook de overkruisende takken snoei je weg. De bomen en struiken krijgen zo meer licht. Bovendien voorkom je schimmelziektes.

Bomen zoals de kogelrobinia, de kogeltrompetboom en de kogelesdoorn worden anders gesnoeid dan andere bomen. Snoei bij deze planten tot een lengte van 20 tot 40 cm weg. Plaats de zaag of schaar over de snede van het voorgaande jaar. Zo blijven de snijwonden eerder klein.

In principe zou het ook voldoende zijn om deze snoeibeurt om de twee à drie jaar uit te voeren. Als de planten klein moeten blijven, zul je ze jaarlijks moeten snoeien. Kort de kogelesdoorn voor half januari in. Kogelrobinia's en trompetbomen kan je ook nog tot maart snoeien.

Bij sierstruiken is vooral het tijdstip van het snoeien belangrijk.

In de lente bloeiende planten zoals de forsythia, de dwergkwee of de ranonkelstruik snoei je alle twee tot drie jaar na het bloeien. Neem dan een derde van de oudste scheuten in de buurt van de bodem weg.

In de vroege zomer bloeiende planten zoals de deutzia, koninginnenstruik, de weigela of de sneeuwbal snoei je ongeveer alle drie jaar. Van januari tot begin maart neem je goed een derde van de oude hoofdscheuten weg. Kap ze in de buurt van de grond af.

Sierstruiken, die in de zomer bloeien, zoals de Amerikaanse sering, ganzerik of de buddleja vormen alleen bloemen op nieuw gevormde scheuten. Snoei ze na de vorst ongeveer 10 cm boven de bodem weg. Zo vormen ze veel nieuwe scheuten.

Groeifouten bij planten kan je met het snoeien of uitdunnen corrigeren. Als je een plant snoeit, is het resultaat meestal een sterke nieuwe scheut, omdat de planten een evenwicht willen bewaren tussen de takmassa en de wortelmassa.

Als je wilt dat een boom of struik meer aan de ene kant ontkiemt, snoei je de takken aan die kant meer dan aan de andere kant. Je kan ook de andere kant volledig ongesnoeid laten. Zodra de nieuwe scheuten sterker zijn geworden, kan je ze met een lichte snoeibeurt aanmoedigen om zich sterker te vertakken.

Met hoogwaardige tuinapparaten kan je zuivere sneden maken die snel genezen. Maar als je na een snoeibeurt gerafelde randen hebt, moet je deze behandelen. Snoei ze met een scherp mes. Kleine snoeibeurten worden adequaat verzorgd.

Als je grotere takken hebt verwijderd, smeer je de wondranden eenvoudig in met een wondafsluitmiddel. Het vormt een kunstmatige schors. Zo geneest de snede beter. Het midden van de snoeiwonde laat je open. Ze is meestal droog en kan zo beter genezen.