Bosch Global
Gereedschappen voor Huis & Tuin

Een vijver aanleggen: een oase in je eigen achtertuin

In een tuin is een vijver aangelegd. De vijver is omzoomd met wintervaste, groene planten.
Een eigen vijver aanleggen is niet zo moeilijk, zolang je maar met een paar dingen rekening houdt.

Je kunt op allerlei manieren een eigen vijver aanleggen. Zo'n vijver vormt een hoogstpersoonlijke oase voor allerlei dieren en planten. Vissen, kikkers, libellen, salamanders, padden … Dat is de biologische veelvoud die je zelf kunt creëren. Daarnaast kun je er allerlei mooie bloemen planten: waterlelies, moerashyacinten, dotterbloemen en nog veel meer. Wij hebben een paar vijvertips voor je op een rijtje gezet waarmee je alles te weten komt over vijvers en wat je daarvoor nodig hebt.

In dit artikel laten we je zien waar je tijdens de aanleg van je vijver op moet letten. Daarnaast leggen we je uit hoe je in vijf stappen een vijver aanlegt. Maar let op: een vijver is weliswaar heel mooi, maar kan ook gevaarlijk zijn voor mens en dier. Zelfs een klein, ondiep vijvertje kan voor kinderen die niet kunnen zwemmen heel gevaarlijk zijn.

Zo kies je de perfecte plek

Mals, groen gras in een tuin.

Als je de plek voor je vijver uitzoekt, let er dan op dat je niet een plek kiest die pal onder bomen ligt. De wortels kunnen het graven bemoeilijken en het vallende loof is slecht voor de waterkwaliteit. Ook sterk zonlicht wil je het liefst vermijden. Dan wordt het water namelijk te warm, waardoor er een ware algenplaag uitbreekt die niet tegen te houden is. Kies daarom een plek die gedurende een deel van de dag in de schaduw ligt. Biedt de plek van je voorkeur geen schaduw, dan is er toch een slimme oplossing. Door bamboe of andere schaduwrijke planten aan de rand van de vijver te plaatsen, creëer je zelf de nodige schaduw. 

Zorg ook voor voldoende afstand tot andere kavels, de buren en de straat. De regels daarover zijn niet altijd even eenduidig. Ze variëren per land en soms ook per provincie. Vanaf bepaalde hoeveelheden water kan het zijn dat je een bouwvergunning nodig hebt voordat je je schep in de grond kunt steken.

Het ideale moment om een vijver aan te leggen

Bloeiende tulpen in de tuin.

Het beste moment in het jaar om een vijver aan te leggen, is de lente. Als je de vijver ergens tussen maart en mei aanlegt, kan er een goed biologisch evenwicht ontstaan. Bouw je de vijver in de herfst, dan kun je vijverplanten het beste pas in de daaropvolgende lente plaatsen.

Water is niet zomaar water

In een vijver drijven witte lelies, terwijl daaronder goudvissen rondzwemmen.

In principe is kraantjeswater geschikt voor het vullen van de vijver. Het kan echter geen kwaad om eerst bij de watermaatschappij inlichtingen in te winnen over de kwaliteit van het water. Dat is met name belangrijk als je met exotische planten- en diersoorten aan de slag wilt. Belangrijke aspecten zijn de temperatuur, de water- en carbonaathardheid, de pH-waarde en het kooldioxidegehalte. Die staan namelijk allemaal met elkaar in verbinding. Loopt het gehalte van de ene waarde uit de hand, dan heeft dat vanzelf gevolgen voor de rest, en dus ook voor de waterkwaliteit van de vijver.

De watertemperatuur in je vijver moet 's zomers zo'n 25 tot 35 graden bedragen. 's Winters is 4 tot 14 graden ideaal. De carbonaathardheid, oftewel het gehalte aan opgeloste mineralen, zoals calcium en magnesium, mag nooit lager komen te liggen dan 5o dKH. Tussen de 6 o en 10 o dKH is ideaal. Een waarde van 14 o dKH of meer is duidelijk te hoog. Deze waarde is een deelcomponent van de totale hardheid van het water. Hij wordt uitgedrukt in o dH (Duitse hardheid) en moet ongeveer 8 tot 10 o dH bedragen. Met een meetsetje kun je de carbonaathardheid meten. Daarmee kun je ook de totale hardheid van het water meten. De pH-waarde, oftewel de waterstofconcentratie, moet tussen de 7 en 8 liggen. De meest betrouwbare methode om de pH-waarde te meten is met een pH-druppeltest of een digitale watertester. Je kunt het meetwerk het beste elke twee tot drie weken herhalen. De CO2-waarde mag niet hoger zijn dan 30 mg/ll. Een tip: als je de vijver net met water hebt gevuld, kan het gebeuren dat het water na een paar dagen troebel wordt. Maak je geen zorgen! Die verkleuring gaat meestal vanzelf weer weg. Het ecosysteem heeft even een paar dagen de tijd nodig om zijn ritme te vinden.

Technische apparatuur: luxe of noodzaak?

Een vijver is omzoomd met groene, wintervaste planten. De vijver is voorzien van een fontein.

Filter, pomp, filtermateriaal en fontein. Er is in de bouwmarkt werkelijk van alles te krijgen om je vijver in orde te houden. En elk artikel heeft uiteraard zijn nut. Maar het feit blijft dat bij een goed aangelegde vijver met geen of hooguit een paar vissen. je perfect zonder technologie kunt. Heb je meer vissen of dieren die veel verzorging nodig hebben, zoals koikarpers, dan is een waterfilter onmisbaar. Zo'n filter reinigt het water in verschillende kamers. In de eerste kamer wordt het grove vuil verwijderd en in de laatste kamer de giftige stoffen. De juiste grootte en functies kun je afleiden uit de afmetingen van de vijver, de weersomstandigheden en de biologische rijkdom van de vijver. Een waterpomp is aan te raden als je het water tegen zijn natuurlijke stroomrichting in wilt laten stromen. Dat gebeurt bijvoorbeeld bij een beekvormige vijver. Met vijververlichting voeg je een heleboel sfeer aan de vijver toe. Voor het leven in de vijver zelf heeft verlichting echter geen toegevoegde waarde.

Dit is de vijver waar planten en dieren dol op zijn

In een illustratie worden drie vijverzones weergegeven: het moerasdeel, het plantenplateau en het diepe deel. Deze verdeling is visueel weergegeven.

De ideale vijver omvat drie zones. Dat zijn het moerasdeel, het plantenplateau en het diepe deel. Het moerasdeel moet 10 tot 20 cm diep zijn. Dit deel vormt de overgang tussen het water en de oever. Hier doen moerasplanten het bijzonder goed. De talud en rand mogen niet te steil zijn, want ook vogels en kikkers houden zich graag op in een begroeide oever. Let er bij het aanleggen van de vijver op dat het moerasdeel ongeveer een derde van het totale wateroppervlak beslaat. Het plantenplateau heeft een belangrijke taak in het ecosysteem van de vijver. De diepte bedraagt zo'n 20 tot 50 cm. Dit is de plek waar allerlei vijverplanten kunnen groeien. En die zijn weer belangrijk om de algengroei onder controle te houden. Het diepe deel begint bij een diepte van ca. 60 cm. Dit is de ideale diepte voor bijvoorbeeld waterlelies. Wil je vissen in je vijver, zorg er dan voor dat deze zone minstens een meter diep is. Alleen zo kunnen de vissen de winterkou en de zomerhitte levend doorkomen.

Grond verwijderen

Met een rubberen laars wordt een schep de grond in gedrukt.

Als je een vijver gaat aanleggen, houd je een grote hoop aarde over. Het is zelfs zo veel, dat je niet alle aarde elders in de tuin kwijt kunt. Een deel moet weg. Je kunt de aarde wegbrengen naar het stort. Daar zitten meestal wel kosten aan vast. Je kunt ook een advertentie op internet plaatsen. Vooral kleinere hoeveelheden aarde zijn bij hobbytuiniers heel geliefd. In sommige landen heb je ook zogeheten 'potgrondbeurzen'. Daar kun je grond te koop aanbieden.

Waarschuwing: een vijver kan gevaarlijk zijn voor mens en dier.

Een klein kind knielt op de rand van een vijver.

Een vijver is zonder twijfel een bron van veel plezier. Maar je mag nooit de gevaren onderschatten. Het meest riskant is een slecht aangelegd overgangsdeel tussen oever en water. Als dat deel te glad of te steil is, kunnen mensen en dieren snel uitglijden. Kinderen zijn natuurlijk heel nieuwsgierig naar wat er allemaal onder de waterlinie gebeurt. Daarom mogen ze zich nooit zonder toezicht in de buurt van een vijver begeven. Een vijver mag ook niet gemakkelijk toegankelijk zijn voor vreemden. Je kunt als veiligheidsmaatregel netten, roosters of elektrische waarschuwingsmelders aanleggen.

Kost weinig tijd, levert veel op. In 5 stappen naar je eigen vijver

Iemand knielt op de grond en legt er zwart vijverfolie op.

Stap 1: Plek bepalen en oppervlak aangeven

Voordat je de schep de grond in steekt, moet je een plek hebben gekozen en de contouren van de vijver hebben gemarkeerd. Dat gaat handig met wat takken en touw. Markeer vervolgens het plantenplateau en het moerasdeel en maak daarna een schets van de diepte van de zones en de hellingsgraad van de wanden. Die mag niet meer dan 30 graden bedragen.

Stap 2: Graven

Verwijder eerst het gras en wortels uit de diepere aarde. Die kun je later eventueel weer gebruiken. En dan komt nu het moment van de zware arbeid: je moet de kuil in je tuin gaan uitgraven. Volg daarbij de schets en let erop dat er geen leidingen door de plek van je toekomstige vijver lopen. Je kunt het beste van tevoren een tuintekening opvragen. Als de kuil eenmaal is gegraven, moet je nog stenen en wortels weghalen. Daarna leg je, voor optimale bescherming, een laagje zand en vijverfolie neer.

Stap 3: De grootte van het vijverfolie bepalen

Je kunt het oppervlak precies narekenen of met de volgende eenvoudige rekensom bepalen: Lengte folie = lengte vijver + 2 x diepte vijver (op de diepste plek) + 60 cm voor de rand Breedte folie = breedte vijver + 2 x diepte vijver (op de breedste plek) + 60 cm voor de rand

Stap 4: Het vijverfolie plaatsen

Nu is het tijd om de kuil met het vijverfolie te bedekken. Let erop dat het buiten niet te koud is. Als het warmer dan 15 graden is, kun je het folie gemakkelijk plaatsen en verplaatsen. Reken bij het snijden van het folie vooral te ruim. Over het te grote stuk kun je uiteindelijk wat aarde en stenen leggen. Zo blijft het folie goed liggen.

Stap 5: De vijver vullen en beplanten

Let er bij het vullen op dat je de vijver eerst tot een derde laat vollopen. Zo trekt het gewicht van het water het folie vast. Een derde komt ongeveer overeen met het diepe deel van de vijver. Plant vervolgens de planten op het plantenplateau. Daarna kun je de rest van de vijver rustig laten vollopen en nog meer planten plaatsen. En dat is het! Nu is je vijver klaar.

 

Tip
Een tip:
heb je een regenton vol water in de buurt van de vijver staan? Met de nieuwe GardenPump 18 van Bosch kun je daar gemakkelijk de vijver mee vullen. Zo loopt je vijver vlot vol – en dankzij de accu van 18 volt komt er niet eens een stopcontact bij te pas!