Bosch Global
Gereedschappen voor Huis & Tuin

Zelf een houten omheining maken – zo moet het

Een eenvoudig, wit geschilderd houten hekwerk voor een tuin
Een eenvoudig zelfgemaakt houten hekwerk kan jouw voortuin optisch al aanzienlijk verfraaien.
  • Moeilijkheid
    Gemiddeld
  • Kosten
    50–200 €
  • Duur
    1–2 days

Inleiding

Houten omheiningen dienen niet alleen als schutting of als grens tussen je eigen tuin en die van de buren, maar zijn ook fantastische designelementen voor jouw eigen tuin of terras. Als je momenteel toch al bezig bent je droomtuin aan teleggen, is het handig om die houten omheining ook maar meteen in te plannen.

Met twee rechterhanden en de juiste gereedschappen kun je jouw eigen ideeën in een handomdraai verwezenlijken. Bij de bouw van een omheining moet je wel op een paar dingen letten. Welke dat zijn en hoe je zelf een houten omheining kunt maken, lees je in dit artikel.

Dit is nodig

Planning

Zelf een houten omheining maken is een geweldig project voor iedereen die graag met zijn/haar handen bezig is en eigen ideeën in de tuin of op het terras wil verwezenlijken. Hoewel je jouw creativiteit met een houten omheining volledig kunt ontplooien, moet je er wel op letten dat de omheining aan je eisen voldoet. Het is allereerst dan ook belangrijk om te weten wat het doel van de omheining is.

Wil je alleen een grens tussen bloemperken of tussen jouw tuin en die van de buren tot stand brengen? Of moet een houten wand in de tuin voor een privésfeer zorgen? Je kunt zelf een voordelige en eenvoudige schutting van pallets maken, als je een conventionele schutting te duur vindt.

Het benodigde materiaal is zoals altijd afhankelijk van het geplande project: een klassiek jagershek in de voortuin of als scheiding tussen twee percelen is bijvoorbeeld meestal niet hoger dan 1,20 meter. Houten wanden in de tuin die bescherming tegen ongewenste inkijk bieden of geschikt moeten zijn voor beplanting, kunnen zeker 1,80 meter hoog zijn.

Als je een houten omheining wilt maken, heb je ook palen nodig om de losse elementen voldoende stabiliteit te geven. Afhankelijk van het type omheining dien je normaal gesproken om de 1,80 tot 2,50 meter een paal in te plannen. Denk eraan dat je voldoende ruimte vrijhoudt voor een poort of hek.

Doe-het-zelf of kant-en-klare onderdelen?

Wie zelf een houten tuinhek wil maken heeft verschillende mogelijkheden. Je kunt bijvoorbeeld met natuurlijk materiaal zoals takken, stokken of met gerecyclede pallets werken. Dat past helemaal binnen de upcycling-trend: iets ouds in een nieuw jasje. Wij zijn overigens gek op pallets en hebben talloze projecten voor je: wat dacht je van een strandstoel van pallets of zelf een bank van pallets maken?

Je kunt natuurlijk ook nieuw materiaal gebruiken als je zelf je houten omheining wilt maken en je niet elke cent hoeft om te draaien. Ook een mengvorm is mogelijk: moderne omheiningen worden vandaag de dag vaak gemaakt van aluminium, maar kunnen ook worden aangevuld met houten elementen.

De keuze tussen kant-en-klare onderdelen en een project waarbij je vanaf het begin elk onderdeel zelf op maat zaagt en bewerkt is niet alleen afhankelijk van je vaardigheden, maar ook van het budget en het soort terrein. Kant-en-klare onderdelen kunnen je werkzaamheden weliswaar vereenvoudigen, maar beperken ook je ideeën. Een volledig eigen doe-het-zelf-project kan je voor enkele uitdagingen plaatsen, maar biedt wel volop ruimte voor creativiteit en een individueel design.

Hout of WPC?

Met name voor buitenshuis kiezen veel doe-het-zelvers graag voor WPC (Wood Plastic Composite). Dit composietmateriaal van hout en kunststof is niet alleen duurzaam, maar ook zeer onderhoudsvriendelijk. Reinigen met water is al voldoende. Ondanks het feit dat het materiaal voor 70% uit hout bestaat, ontstaan er nauwelijks scheuren en komen ongewenste verkleuringen ook bij zware weersomstandigheden vrijwel niet voor. Alleen bij frequent gebruik kan als gevolg van wrijving van de houten onderdelen lichte verkleuring ontstaan.

Hout is daarentegen een natuurlijk materiaal dat actief is en steeds opnieuw moet worden geolied of gelakt om houdbaar te blijven. Als gevolg van vocht, veel zonlicht of extreem lage temperaturen kan het materiaal verbleken, bros worden of zelfs gaan rotten.

Welke houtsoort is bijzonder duurzaam?

Wie zijn houten omheining van larikshout wil maken, profiteert van bijzonder duurzaam hout. Dankzij een hoog harsgehalte kan larikshout ook onbehandeld tot wel 10 jaar lang meegaan. Toch is ook in dit geval een beschermende beitslaag of het afschuinen van alle randen de moeite waard, zodat er geen water kan blijven staan. Dat geldt met name voor palen en voor de uiteinden van de bovenste latten aan een houten omheining.

Larikshout is relatief voordelig en verkrijgbaar in de meeste bouwmarkten.

Welke soorten omheiningen zijn er?

Bij onderwerpen zoals een houten omheining is niet alleen de functionaliteit, maar ook de esthetiek van belang. De omheining is ook altijd een vormgevend element voor huis, tuin, terras, zwembad of zelfs balkon. Trouwens: bij ons lees je ook hoe je jouw zwembad kunt bekisten.

Met panelen, van natuurlijk hout, laag of hoog: een houten omheining kan je woning een mooie uitstraling geven. Ontdek talloze doe-het-zelf-ideeën voor tuin, balkon en terras.

Als er ondanks de planning nog materiaal overblijft, zijn er veelzijdige mogelijkheden dat voor andere projecten te gebruiken. Wat dacht je bijvoorbeeld van een zelfgemaakte kleurrijke tuinbank van overgebleven houten latten? Of van een aantrekkelijke houten ligstoel?

Voor de passende vormgeving van jouw tuin heb je de keuze uit diverse soorten omheiningen. Hieronder stellen we de populairste schuttingen/hekken aan je voor.

Tuinscherm

Een tuinscherm kan een eenvoudige houten omheining of een hek met metalen of kunststof elementen zijn. De horizontaal aangebrachte balken bieden uitstekende zicht- en windbescherming. Bovendien kan dit soort omheining met bijpassende houten elementen uit de bouwmarkt heel eenvoudig worden uitgebreid.

Verticale schutting

Ook een verticale schutting kan als zichtbescherming worden gebruikt. De latten zijn hierbij meestal verticaal aangebracht, maar kunnen ook als horizontale houten schutting worden gemonteerd. Een dergelijke schutting van houten latten is ideaal voor een kleine weide of om in landelijke omgevingen de eigen tuin stijlvol van het bos en het wild af te schermen.

Jagershek

Het jagershek is ongetwijfeld één van de klassiekers. Zelfgemaakt of van kant-en-klare onderdelen krijgt je tuin met deze lage hekjes een rustieke uitstraling zonder dat het zicht wordt belemmerd. Daarom worden de halfronde, kruislings gemonteerde balken met name in combinatie met heggen of andere planten of als grens tussen bloembedden gebruikt.

Een begroeid jagershek
Het jagershek – een echte klassieker.

Natuurlijke afscheiding

Een natuurlijke afscheiding biedt haast oneindige vormgevingsmogelijkheden. Takken, stokken, wilgentenen en nog veel meer kunnen hierbij in combinatie met planten worden gebruikt om bloembedden of percelen af te grenzen. Meer ideeën voor het afgrenzen van bloembedden vind je ook bij ons. Wie direct voor een heg als natuurlijke afscheiding kiest, leest hier hoe je een heg correct kunt onderhouden. Bekijk bovendien ook de tutorial voor het snoeien van heggen.

Ook een bestaande wand kan in een schutting met een natuurlijke uitstraling worden veranderd: alles over de beplanting van wanden vind je hier.

Schapenhek

Ook een schapenhek is puur natuur. Natuurlijke materialen zoals hout, takken of planten worden met behulp van draad of een eenvoudige constructie verticaal bevestigd, zodat er speelse en natuurlijk ogende afscheidingen ontstaan. Een schapenhek kan ook als onopvallende schutting dienen.

Een eenvoudige houten afscheiding op het strand
Een schapenhek zoals je deze op het strand kunt tegenkomen.

Enkel/dubbel lattenhek

Een lattenhek is veelzijdig. Halfronde of platte latten, grote of kleine tussenafstanden, in naturel of in kleur, eenzijdig of dubbelzijdig – jij beslist wat er bij jouw huis en tuin past. Daarnaast kun je de losse latten horizontaal, verticaal of ook schuin op je houten omheining bevestigen.

Met of zonder beton?

Als je een houten omheining of een houten wand in de tuin zelf wilt maken, kun je de losse palen in beton gieten of met paalhouders bevestigen. De keuze voor beton is afhankelijk van het soort omheining, de hoogte en de bodem van jouw tuin.

In principe kun je elke omheining uitsluitend met paalhouders bevestigen. Wie echter een solide fundament wil maken, kan gebruikmaken van kant-en-klaar beton. Je moet de lengte van de schuttingpalen in elk geval exact berekenen, want al naar gelang de gekozen bevestiging worden ze tot 50 centimeter in de bodem verzonken.

Waar moet ik bij de omgang met paalhouders op letten?

Bij de omgang met paalhouders is nauwkeurig werken gevraagd. Als je de paalhouders op regelmatige afstanden in de bodem aanbrengt, moet je voortdurend de diepte controleren. Alleen als je exact afmeet en met gereedschappen zoals een waterpas en een meetlat een nacontrole uitvoert, zal je omheining uiteindelijk goed recht staan.

Verder moet je wat ruimte tussen bodem en houten latten inplannen, zodat het hout als gevolg van vocht van planten en bodem niet gaat rotten. Daar moet je bij de lengte van de palen en latten voor jouw houten omheining rekening mee houden.

Hoe en waar moet ik een deur in de omheining plannen?

Een deur of een tuinhek mag natuurlijk niet aan je omheining ontbreken. Waar je deze plaatst, hangt af van de omstandigheden. Je moet in elk geval houten palen bevestigen die je tuindeur stevig op zijn plaats houden. Al naar gelang de grootte en het gewicht van de deur kun je voor de palen een betonnen fundament gebruiken.

Verder moet je goed nadenken over de gewenste breedte van de deur. Wil je slechts een klein hekje gebruiken of moeten er bijvoorbeeld een kruiwagen, een aanhanger voor tuinafval of dergelijke door deur en hek kunnen? Bij een kant-en-klare houten omheining ben je afhankelijk van de vaste afmetingen van de losse elementen, maar bij een zelfgemaakte houten omheining kun je qua vormgeving alle kanten op.

Hoe maak ik mijn houten omheining weersbestendig?

Het project “Zelf een houten omheining maken” is nog niet voltooid als de laatste paal in de bodem is geslagen. Integendeel: houten omheiningen moeten regelmatig worden geschilderd om weersbestendig te blijven. Onafhankelijk van de gebruikte houtsoort heeft het materiaal wat hulp nodig om lang tegen zon, lage temperaturen of vocht te kunnen.

Houtbeits wordt gebruikt om de eigenlijke houtnerf zichtbaar te behouden. De beits beschermt het hout en kan afhankelijk van jouw persoonlijke voorkeur in natuurlijke houttinten worden aangebracht.

Houtverf is iets complexer in gebruik. Hierbij moet eerst een grondlaag worden aangebracht. Daarna kun je elke willekeurige kleur gebruiken, die je niet per se met de hand hoeft aan te brengen – bekijk daarvoor onze verfspuitgids.

Houtolie biedt de omheining weliswaar langdurige bescherming, maar moet wel regelmatig worden aangebracht.

Waar moet ik bij het onderhoud van de omheining op letten?

Als je een houten omheining met houtolie of houtbeits tegen weer en wind hebt beschermd, moet je het product regelmatig opnieuw aanbrengen om ervoor te zorgen dat het materiaal op de lange termijn niet beschadigd raakt. Voordat je weer een nieuwe laag aanbrengt, dien je je omheining grondig te reinigen.

Hoe mooi houtcoating ook is, op de lange termijn heb je er werk aan. Want vroeg of laat gaat de verf afbladderen. Dat ziet er niet alleen lelijk uit, maar verlaagt ook de bescherming van het hout. Dat betekent dat je eerst de gehele omheining moet schuren en moet reinigen en pas daarna opnieuw met verf, beits of olie kunt impregneren.

Bekijk ook hoe je tuinmeubelen op de juiste manier schuurt en in de olie zet om meer kennis over dit onderwerp op te doen. Misschien helpt onze schuurgids je ook verder.

Aan de slag! – Stap voor stap

Nadat je voldoende tijd hebt genomen voor de planning en voorbereiding, kun je nu met de bouw van je houten omheining beginnen. Om ervoor te zorgen dat het lukt, laten we je in de volgende handleiding stap voor stap zien waar je bij een rechte omheining op moet letten en hoe je zonder problemen kunt werken.

Stap19

De richting van de afscheiding bepalen

Allereerst moet je bepalen waar je je omheining wilt neerzetten. Met behulp van een duimstok, meetlint of laserafstandsmeter met bandadapter kun je de lengte afmeten om daarna een eerste schets te maken. Met behulp van de schets kun je bovendien de afstand tussen de latere palen uitrekenen en intekenen.

Stap29

Materialen berekenen

Aan de hand van de schets kun je nu bepalen welke materialen je voor jouw houten tuinafscheiding nodig hebt.

Stap39

Bodem voorbereiden

Voordat je met de houten omheining aan de slag gaat, adviseren wij de bodem voor te bereiden. Dat wil zeggen dat je langs de geplande locatie van de omheining eerst wortels, stenen, oneffenheden etc. verwijdert.

Stap49

Richtdraad spannen

Span nu een richtdraad langs het gewenste verloop van de omheining. Daarvoor kun je om de 50 centimeter een klein houten paaltje in de grond steken en de draad steeds tussen deze paaltjes spannen. Neem voldoende tijd voor deze stap, want de richtdraad markeert niet alleen het verloop van de omheining, maar ook de ondergrens van de latten. Daarom is het belangrijk dat de draad horizontaal wordt gespannen. Dat kun je controleren met een waterpas of met een lijnlaser.

Stap59

Paalhouder aanbrengen

Je kunt paalhouders gebruiken of de losse palen met een passend fundament in de bodem bevestigen om ervoor te zorgen dat de omheining later stevig staat. Wie voor paalhouders kiest, kan ze in eerste instantie op de hoekpunten van de omheining plaatsen. Verder moet je al naar gelang de gekozen omheining en hoogte op regelmatige afstanden meer paalhouders inplannen. Houd er daarbij rekening mee dat deze elementen de basis voor de schuttingpalen vormen en ze de elementen later moeten dragen.

Plaats ten minste om de twee meter een paalhouder. Bereid de gaten voor met een schop of een kanthout. Zet de houders in de gaten en zorg ervoor dat ze recht staan en precies even ver uit de bodem steken.

Stap69

Houten palen bevestigen

Nu kun je de palen voor je houten omheining met schroeven in de paalhouders bevestigen.

Houd bij de planning rekening met enkele centimeters afstand tussen bodem en hout, zodat de houten latten later niet vanwege bodemvochtigheid gaan rotten.

Stap79

Dwarsbalken van de omheining aanbrengen

In deze stap verbind je de aangebrachte palen met dwarsbalken. Je kunt voor een lattenhek bijvoorbeeld steeds twee dwarsbalken tussen twee palen vastschroeven. Dat zorgt voor een goede stabiliteit.

Stap89

Houten omheining monteren

Nu hoef je alleen nog maar de latten aan de dwarsbalken te monteren. Met behulp van een afstandshouder (evt. een extra lat) kun je de afstanden tussen de losse houten latten eenvoudig afmeten.

Wie zelf een voordelige houten omheining wil maken, kan beter zorgen voor grote afstanden tussen de houten latten om de materiaalkosten zo laag mogelijk te houden. Grote tussenruimtes kunnen hierbij met beplanting worden afgedekt. Minder latten betekenen in bepaalde gevallen natuurlijk ook minder zichtbescherming.

Tip
Zorg ervoor dat de omheining recht staat
Vooral vóór je woning heeft een omheining veel invloed op de uitstraling. Controleer de verticale en horizontale uitlijning van alle onderdelen van de omheining daarom tijdens elke bouwstap nauwkeurig met een waterpas of lijnlaser.
Stap99

Omheining verven

Zoals we al hebben gezegd, heeft hout onderhoud nodig. Zon, sneeuw, regen en dergelijke kunnen ook een nieuwe schutting snel beïnvloeden. Voor lang plezier aan jouw houten tuinafscheiding is het de moeite waard deze ten slotte zorgvuldig met houtbeits of houtcoat te beschilderen.

Bijzondere gevallen en overige informatie

Tot slot nog enkele opmerkingen over enkele bijzondere gevallen en, last but not least, wettelijke aanwijzingen:

Houten omheining op een helling plaatsen

Je vindt nauwelijks een perceel dat kaarsrecht is en geen oneffenheden of hellingen heeft. Maar hoe kun je hier een houten omheining maken? Wat op het eerste oog moeilijk lijkt, kan met wat extra planning vrij eenvoudig worden omgezet.

Je kunt een houten omheining al met palen van verschillende lengte optimaal op het terrein aanpassen. Bovendien heb je bij het maken van een houten omheining de kans om elementen, materiaal, hoogte en andere aspecten op je behoeften af te stemmen. Voor een tuin of een perceel op een helling kun je houten hekdelen trapsgewijs neerzetten of schuin aan de palen bevestigen.

Ook het soort omheining kan helpen. Op een helling kan met name een schapenhek goed worden gebruikt om op een speelse manier met het verloop van het terrein te werken.

Houten omheining voor paarden

Een paardenwei met een houten omheining is optisch al erg fraai. Aspecten zoals veiligheid, zichtbaarheid en duurzaamheid mogen echter niet buiten beschouwing worden gelaten. Een houten omheining voor een weide moet bijzonder robuust zijn, zodat paarden geen letsel oplopen en ook niet kunnen ontsnappen. Afhankelijk van het paardenras kan de bouwhoogte tussen 1,20 en 1,60 meter liggen. Als oriëntatiehulp kan de schofthoogte van het paard dienen.

Juridische informatie

Ook bij de bouw van een omheining moet je op enkele juridische aspecten letten. Zo gelden er bijvoorbeeld van land tot land verschillende eisen aan een omheining. Die geven aan hoe hoog de omheining mag zijn en welk type omheining er is toegestaan. Over het algemeen moet een omheining ten minste 50 centimeter bij het naburige perceel vandaan staan en mag deze als zichtbescherming een gemiddelde hoogte tussen 1,70 en 1,90 meter hebben.

Om zelf een houten omheining te maken, heb je dus een vergunning nodig als deze een bepaalde hoogte overschrijdt of als de bouw van een schutting niet in het bestemmingsplan is opgenomen. Exacte informatie over voorschriften en regels is verkrijgbaar bij de bevoegde instanties.