Bosch Global
Gereedschappen voor Huis & Tuin

Het planten, verzorgen en oogsten van een moestuin

2_MSG_AlexandraIchters_P6247195_blpid281938
Planning van uw moestuin is belangrijk om te voorkomen dat u last krijgt van het wieden van plantjes die verkeerd zijn geplaatst.

Een moestuin biedt je regelmatige basis van verse en knapperige groenten. Je hoeft het alleen maar in de tuin te oogsten. Met deze tips plant je je moestuin op de juiste manier, en ben je gegarandeerd van een rijkelijke oogst.

De moestuin op de juiste manier aanplanten

Een eigen moestuin is een rijkdom direct naast het huis of op het volkstuincomplex. Daar kan je afzonderlijke groenteplanten kweken en ze hier en daar oogsten. Een andere optie is om je moestuin te vergroten, en je tuin voor zelfvoorziening te gebruiken.

Er zijn een paar dingen die belangrijk zijn bij het aanplanten van een moestuin. Je moet hier vanaf het begin rekening mee houden, want het kan erg tijdrovend zijn om achteraf de kleine foutjes te corrigeren. Met onze tips weet je van tevoren precies wat belangrijk is, en kun je binnenkort je zelfgekweekte groenten uit eigen tuin oogsten.

3_MSG_AlexandraIchters_MG_3777_blpid1456473
Naast grootte en ligging is ook het klimaat van de moestuin cruciaal voor een overvloedige oogst.

Grootte, ligging en klimaat van de moestuin

Als de moestuin bestemd is voor een gezin van vier personen om in de eigen behoeften te voorzien, is met een goede ordening ongeveer 150 vierkante meter bedoppervlakte voldoende. Aardappelen hebben veel ruimte nodig in de tuin. Reken voor aardappelen ongeveer 50 vierkante meter extra.

Als je minder ruimte hebt, kun je je gerechten aanvullen met sla, kruiden of andere groenten uit je tuin.

Kies de zonnigste plek op het perceel voor de moestuin. De zon zorgt met haar licht en warmte voor een uitstekende groei. Het draagt ook bij aan een intens aroma. Bijna geen enkele groente gedijt in de schaduw. Zelfs de groenten die onder de grond groeien, zoals aardappelen of wortelen, hebben zon nodig voor hun bovengrondse plantendelen.

Groenten die gemakkelijk nitraten accumuleren, zoals sla of spinazie, moeten in de zon worden geteeld. Nitraat is schadelijk voor de gezondheid en hoopt zich op in de bladeren, vooral wanneer er weinig licht is. Hoe lichter de planten van kleur zijn, hoe minder nitraat zich ophoopt. Zorg zo nodig voor extra verlichting om voor ideale omstandigheden in de moestuin te zorgen. Hierdoor zullen de planten zelfs tijdens de vrij korte dagen in de lente of de herfst groeien.

Je hebt helaas geen invloed op het klimaat in de moestuin. Pas daarom de keuze van de groenten aan de gegeven omstandigheden aan. Als je in een warm gebied, zoals een wijnstreek woont, heb je een bijna vrije keuze aan groenten. Je kunt dan ook groenten planten die van warmte houden, zoals paprika's of aubergines. Als het in jouw regio nogal koud is of als je vrij hoog woont, is de keuze kleiner. Groenten die afhankelijk zijn van warmte en een lange teeltperiode hebben, zoals tomaten, kunnen beter in een kas worden geteeld.

Je kunt het microklimaat in de moestuin echter wel beïnvloeden. Een haag rond de tuin, bijvoorbeeld, houdt sterke wind buiten. Tegelijkertijd blijven de bedden goed belucht. Bescherming is belangrijk omdat constante wind de temperatuur in de moestuin verlaagt. Het droogt bovendien de grond uit. Hierdoor groeien de planten langzaam. Het kan zijn dat je er later minder door kunt oogsten.

Als er daarentegen altijd geen wind staat, kunnen insectenplagen en schimmelziekten zich zeer goed verspreiden. Zorg daarom voor een goede bescherming met passende maatregelen, zoals de haag.

4_iStock_RalfGeithe_1266781240
Plan elementen zoals paden en opslagplaatsen om uw groentebedden te bereiken en te bevoorraden.

Bedden en paden aanleggen

Je kunt het beste een ontwerp maken van je moestuin. Op die manier is het mogelijk de exacte afmetingen te bepalen en een goed overzicht te krijgen van de indeling van de afzonderlijke elementen zoals bedden, paden, opslagruimten, compostbakken, kassen, koude kassen, verhoogde bedden of tuinhuisjes.

Zorg tegelijkertijd voor een wateraansluiting of een waterput. Het is handig om dit op een zo centraal mogelijke plaats aan te leggen. Dit verkort de afstanden tijdens het opgieten.

De hoeveelheid en de breedte van de bedden is van groot belang bij het plannen en later aanleggen van de moestuin. Om ervoor te zorgen dat de planten later in de tuin gemakkelijk kunnen worden bereikt, verzorgd en geoogst, mogen de bedden niet breder zijn dan 1,2 meter.

Met de lengte van de bedden, kan je de beschikbare ruimte gebruiken zoals je wilt. Het is echter verstandig om alle bedden even lang te maken. Ze kunnen bijvoorbeeld allemaal 1,2 m breed en 5 m lang zijn. Op die manier kan later de vruchtwisseling beter worden aangehouden, en kan het bed elk jaar worden veranderd voor de verschillende planten. De gemengde cultuur in het bed hoef je niet op te geven. Dit is een goede manier om te berekenen hoeveel oogst je kunt verwachten.

Om een oppervlakte van 150 vierkante meter met bedden uit te rusten, zijn er 25 bedden van de hierboven vermelde grootte nodig. Voor aardappelen is een oppervlakte van ongeveer 10 m x 5 m voldoende.

De hoofdpaden in de moestuin moeten een centraal kruis of een dubbel kruis vormen, zoals in de klassieke cottagetuin. De bedden worden op die manier in ongeveer gelijke delen verdeeld. Maak de paden niet smaller dan ongeveer 1 m. Je moet er dus comfortabel op kunnen lopen en er ook met een kruiwagen op kunnen rijden.

Leg een 60 cm tot 70 cm breed pad aan tussen de bedden en de tuinafscheiding. Het is belangrijk dat je de omheining kunt onderhouden of de heg kunt snoeien zonder in de bedden te gaan.

De wateraansluiting bevindt zich idealiter in het midden van de moestuin, dus daar waar de twee hoofdpaden elkaar kruisen. Op dit punt kan er een ondergrondse pijp worden gebruikt om een waterstopcontact te maken. Een andere mogelijkheid is het slaan van een grondwaterput. Denk eraan dat je hier ook een stroomaansluiting voor nodig hebt. Hij levert energie aan de dompelpomp die zich in de schacht van de put bevindt. Met een tuinpomp zoals de GardenPump 18  van Bosch kan het water in de pomp gemakkelijk via een waterslang aan de planten worden afgegeven. Je kunt de GardenPump 18 ook net zo goed in een regenton gebruiken. U kunt de Fontus mobiele reinigingsunit met dezelfde pomp combineren om de tuin gemakkelijk te besproeien.

Aan de rand van de moestuin plaats je bergruimten, tuinhuisjes of kassen.  Als je de compostbak zelf bouwt, kun je hem in de ideale maat maken. Hetzelfde geldt voor een zelfgebouwde kas. Al deze voorzieningen moeten gemakkelijk vanaf het hoofdpad bereikbaar zijn.

De compostbak moet niet te klein zijn. Om op een verstandige manier te composteren, zijn drie containers nodig die groot genoeg zijn. Er moet ook plaats zijn voor een kruiwagen. Een fruitboom ernaast zorgt voor wat schaduw in de zomer. Op die manier droogt de compost niet zo snel uit.

Als je hogere structuren zoals een verhoogd bed wilt aanleggen, of als je kleine fruitbomen wilt planten, plan die dan aan de noordkant van de tuin. Op die manier werpen ze geen schaduw op de andere planten.

5_Bosch_o321252v15 hbgardenpump020
Houd er bij de planning van uw moestuin rekening mee dat de planten water moeten krijgen.

Watervoorziening en hoofdwegen aanleggen

Zodra de planning klaar is, start je met de uitvoering en het geleidelijk beplanten van je moestuin. Het is het beste om te beginnen met de installatie van de aanvoerleidingen voor het water. Graaf hiervoor een geul onder het geplande hoofdpad. Het moet ongeveer 40 cm diep zijn. Stop de waterleiding daar in. Indien nodig is het mogelijk aan het einde een centraal waterstopcontact aan te sluiten of meerdere stopcontacten met elkaar te verbinden. Installeer ze op gelijke hoogte met de vloer. Dankzij hun afdekklep kan je ze ook in paden installeren.

Zodra de watertoevoer is geïnstalleerd, markeer je de geplande hoofdpaden. Graaf vervolgens de grond langs de merktekens tot een diepte van ongeveer 10 cm uit. Aan de randen breng je een doorlopende stalen rand aan. Sla de metalen strips verticaal in de bodem. Op deze manier zijn de bedden duidelijk gescheiden van de paden.

De stalen randen zijn heel gemakkelijk te bevestigen. Je kunt ook betonnen stoepranden aanleggen. Trek ze met een touwtje recht en tik ze netjes op hun plaats. Aan de bedzijde voorzie je ze van een ruggensteun. Dit is een opvulling van aardvochtig beton. Het stabiliseert de stenen.

Zodra alle randen zijn aangezet, verdicht je de ondergrond van de paden met een handtamper. Leg dan een stevige geofabric aan. Leg er ongeveer 5 cm grit op. Het is geschikter als wegdek dan grind, omdat het comfortabeler is om op te lopen. De stenen in de steenslag zijn hoekiger en grijpen beter in elkaar. Ronde kiezels verschuiven veel bij belasting. Het is vermoeiend om erop te lopen.

De bovenrand van het pad moet ongeveer 5 cm onder de begrenzing van het pad liggen.

6_MSG_LauraWeichselgartner_DSC_0437
Een hek is een goede manier om wind buiten te houden en de moestuin duidelijk te scheiden.

De moestuin omheinen

Afhankelijk van het klimaat waar je woont, kun je de moestuin omheinen met een hek of een beschermende haag. Een haaggrens is typisch voor huisjes- of plattelandstuinen en moet regelmatig gesnoeid worden.

 

Als het een omheining moet worden, is een half gesloten oplossing van ongeveer 1,2 m hoog zeer geschikt. Het houdt de wind goed uit de tuin. Hoe u een windscherm en privacyscherm bouwt, leest u hier..  Als je een moestuin in een bestaande tuin wilt aanleggen, is er meestal al een omheining. Op zeer grote oppervlakten is het niettemin de moeite waard om de moestuin extra te omheinen. Zo ontstaat een aparte ruimte, duidelijk afgescheiden van de rest van de tuin.

Ongedierte kunnen met een groentebeschermingsnet op afstand worden gehouden. Als ongedierte toch vat krijgt op uw groenten, hebben we veel praktische tips om ze te bestrijden.

7_MSG_FrankSchuberth_0133_MG_9231
Voor de verwijdering van uw voedselafval is het gebruik van een composthoop met een eigen compostteerruimte geschikt.

Een compostplaats voor de moestuin aanleggen

Een goede bodem is belangrijk voor een rijke groenteoogst, die u zelf kunt produceren met uw eigen compost. De ondergrond van het compostgebied mag niet worden afgedicht. Anders kunnen er geen regenwormen en andere nuttige diertjes van onderaf in de compostbak komen. Ze zijn belangrijk omdat ze het tuinafval afbreken. Overtollig vocht kan ook niet in een niet-afgedichte grond goed wegsijpelen. Het beste is een compostbak met een driekamersysteem met twee tussenschotten te gebruiken of te bouwen. Op die manier bespaart je materiaal en ruimte in de moestuin.

Eenvoudige constructies bestaan alleen uit houten hoekpalen. Daartussen span je metaalgaas. Aan de voorkant kan je de drie kamers met ingevoegde houten planken afsluiten.

Een andere mogelijkheid is een uit baksteen opgetrokken compostbak met drie kamers. Bouw de muren op een fundament van bakstenen en mortel. Laat een ruime ruimte tussen elke steen. Zo wordt het compostvat goed geventileerd.

Wij raden een multifunctionele bladzuiger aan die de gevallen bladeren kan versnipperen, zodat u ook de bladeren uit uw tuin kunt gebruiken voor uw compost. U kunt het versnipperde materiaal ook gebruiken om te mulchen.

8_MSG_MartinStaffler_GS1604_Staffler_2913230_blpid4014013
Voordat u de eerste groenten kunt planten, moet de grond worden losgemaakt en verrijkt.

De grond voor de groentebedden voorbereiden

Als al het andere in de moestuin klaar is, begin je met de bedden. Haal eerst de planten eruit die er tot nu toe gegroeid zijn. Vaak is het gewoon een gazon of een wilde weide. Graaf dan de grond in het bed ongeveer een spade diep om.

Als je kleiachtige of verdichte grond vindt, graaf dan twee spadebladen diep. Dit wordt ook wel "de Nederlandse manier" genoemd. Verrijk zeer leemachtige grond in het bed met grof zand. Dit maakt de grond meer doorlaatbaar. Leg ongeveer 10 cm zand op de grond. Werk het materiaal vervolgens lichtjes in de grond met een cultivator.

Voeg vervolgens indien nodig humus toe aan de grond. Gebruik voor zeer leemachtige grond bladhumus, en voor zanderige grond rijpe tuincompost. Het verzuurt de grond minder.

Verwijder al het onkruid zoals gronstel en kweekgras uit het bed.

9_MSG_MartingStaffler_GS1506_MARTIN_ST_3054056_blpid4014582
Zorg bij het planten van uw groenten voor de juiste afstand en noteer wat u hebt geplant en waar.

De eerste aanplanting in de moestuin

De ervaring leert dat het loont om in de nieuwe moestuin te beginnen met de teelt van uitsluitend aardappelen. De planten maken de grond los. De vele bladeren bedekken ook alle bedden. Onkruid heeft op deze manier geen schijn van kans.

Als de aardappelen in de nazomer zijn geoogst, moet er een groenbemestingsgewas worden gezaaid. In de lente hak je ze om, hark je ze aan en leg je ze op de compostbak. Dan kan je verschillende groenten in de moestuin planten.

Verspreid om te beginnen ongeveer 3 liter rijpe compost per vierkante meter in de bedden. Bewerk de bedden grondig met een zeugtand. Maak de grond vervolgens verder los met een cultivator en een hark. Uiteindelijk zou er een fijnkorrelig zaaibed moeten zijn ontstaan.

Zaai dan jouw favoriete groenten in de bedden. Plaats houten planken van ongeveer 30 cm breed tussen de bedden. Ze dienen tijdelijk als paden.

Het is overigens de moeite waard om een tuindagboek bij te houden. Noteer wat je waar en wanneer hebt geplant of gezaaid. Dit overzicht van uw gemengde cultuur is ook de moeite waard in de verhoogde bedding. Dit maakt het gemakkelijker voor u om de vruchtwisseling volgend jaar correct te volgen. Zo wordt de grond beschermd en kan er altijd overvloedig worden geoogst.

Als u meer wilt weten over wanneer welke tuinklussen moeten worden uitgevoerd, kunt u het juiste tijdstip voor alle belangrijke taken vinden in onze tuinkalender.

Tip
Het planten, verzorgen en oogsten van een moestuin
Een moestuin biedt je regelmatige basis van verse en knapperige groenten. Je hoeft het alleen maar in de tuin te oogsten. Met deze tips plant je je moestuin op de juiste manier, en ben je gegarandeerd van een rijkelijke oogst.