Het planten, snoeien en verwijderen van heggen

Het is het beste om in de herfst een nieuwe heg te planten voordat het continu begint te vriezen. De jonge planten zijn in het volgende voorjaar dan al goed geworteld, kunnen beter groeien en sterker uitlopen. Zo bereikt de heg sneller de gewenste hoogte en wordt ze ook sneller ondoorzichtig.

Controleer echter vóór het planten de grensafstand tot het aangrenzende perceel en zorg ervoor dat de heg er niet onder valt. Vervolgens graaft u de beplantingssloot uit en verrijkt u de grond met voldoende rijpe compost. Op die manier kunnen lucht en water later beter bij de vers geplante planten komen, zodat ze gemakkelijker wortels kunnen vormen.

Plaats vervolgens de hegplanten en druk de grond, gemengd met compost, stevig aan. Giet dan veel water en voeg wat schorsenmulch toe. De mulch houdt het vocht op de plantenballen extra lang vast.

Overigens kan goede compostgrond met de juiste tips gemakkelijk zelf worden gemaakt. Zo kunt u uw planten op elk moment van waardevolle voedingsstoffen voorzien. De manier om in uw tuin aan compost te komen, vindt u hier.

Als uw heg goed is gegroeid, zal ze zich snel in alle richtingen verspreiden en in hoogte en breedte groeien. Met een heggenschaar kunt u ze vervolgens eenvoudig in de gewenste vorm brengen, zodat ze perfect in uw tuin past.

Bij de meeste planten is dat niet erg ingewikkeld. Toch zijn een paar nuttige tips altijd handig om uw heg er na het knippen goed uit te laten zien, en ervoor te zorgen dat deze als decoratief element in de tuin, als privacywand of zelfs als bescherming tegen de wind dient.

Veel hoveniers zien Sint-Jansdag op 24 juni als de traditionele datum voor het snoeien van de heg. Het hoeft niet precies deze dag te zijn, maar medio/eind juni is de eerste begroeiing van de haag al voltooid. De tweede begroeiing volgt kort daarna. Dus de vroege zomer is eigenlijk een goed moment om uw heg te snoeien.

Andere hoveniers zweren bij het feit dat twee keer per jaar snoeien voor een meer gelijkmatige en dichte groei zorgt. Als u uw heg twee keer per jaar wilt snoeien, moet u vrij vroeg in het jaar beginnen: in dat geval moet u de heg al medio/eind februari voor de eerste keer snoeien.

Het vroege snoeien heeft een voordeel: de scheuten van de planten zitten in februari nog niet volledig in het sap. Dit is de reden waarom veel heggen het snoeien zo vroeg in het jaar goed verdragen. Snoei de planten vervolgens op de gewenste hoogte en breedte. Aan het begin van de zomer, dus medio/eind juni, moet u weer snoeien. De besnoeiing kan dan echter beduidend lager uitvallen.

De besnoeiing in februari heeft nog een voordeel ten opzichte van de besnoeiing in juni: een heg die al in februari is gesnoeid, heeft enige tijd nodig om te herstellen en ontkiemt vaak pas in mei weer. Tot die tijd ziet uw heg er dus goed verzorgd uit, zonder dat u na het snoeien februari iets anders hoeft te doen.

Bij het snoeien van de heg moet u rekening houden met de dieren die in de heg leven of broeden. U mag de heg dus tijdens de broed- en nestfase niet snoeien.

Zorg ervoor dat u erachter komt of hier wettelijke eisen voor zijn. In sommige landen is snoeien gedurende bepaalde perioden verboden.

Het maakt niet uit wanneer u begint met snoeien: controleer altijd of er vogels, nesten of andere dieren in de heg zitten voordat u begint met snoeien.

Heggen van voorjaarsbloemen zoals bloedpruimen of forsythia mogen pas na de bloei worden gesnoeid. Als u hier in februari begint te snoeien, dan vermindert u het aantal bloemknoppen.

Als u een tweede keer moet snoeien, doe het dan niet later dan eind juni. Anders zullen de planten geen bloemknoppen voor het komende jaar ontwikkelen.

Naaldheggen kunnen meestal niet zo goed tegen snoeien. Als u de haag te ver terugsnoeit, zal deze vaak niet uit de losse takken ontkiemen. Bij thuja‘s, Californische cypressen, dennen en sparren mag u daarom nooit verder knippen dan waar de plant nog bladeren heeft.

U kunt de hoogte van deze heggen veel gemakkelijker aanpassen. De vers gekiemde zijtakken bedekken al snel de ingekorte takken aan de bovenrand. Zo wordt de heg weer mooi strak.

Snoei ook de flanken slechts tot aan de naaldbasis terug. Hier geldt dan ook: takken zonder naaldbasis komen niet meer uit. De enige uitzondering is de taxusboom: er ontstaan nieuwe scheuten uit de stam zelf.

Als u een oudere heg wilt verjongen, kunt u kersenlaurier, vuurdoorn, ligusters of zelfs kappersbessen ver terug in het oude hout snoeien. Bij bladverliezende struiken is de beste tijd hiervoor in het zeer vroege voorjaar, voordat de planten beginnen met het ontkiemen van de eerste bladeren.

Bij het verjongen van de heg moeten alle hoofdtakken van de plant ongeveer 30 cm boven de grond worden gesnoeid. Als de plant na het snoeien weer ontkiemt, zorg er dan voor dat de heg voldoende licht en water krijgt. Uiterlijk in het voorjaar snoeit u de nieuwe scheuten ongeveer een derde deel terug. Zo wordt de heg weer mooi strak.

Boomachtige heggen hoeft u niet zo radicaal als heggenstuiken te snoeien. Maar u kunt deze wel verjongen. Heggenplanten zoals rode beuk, veldesdoorn of haagbeuk kunnen doorgaans goed tegen verjonging.

Gebruik in het vroege voorjaar een snoeischaar of een boomzaag aan de bovenzijde, en slechts op één van de flanken om alle zijtakken in te korten. Laat alleen stompen met een lichte zijwaartse vertakking achter. De andere flank van de heg wordt pas het volgende jaar gesnoeid.

De resterende stompen hebben zogenaamde "slaapogen". Hieruit ontkiemt de heg weer op een krachtige  manier. Voor sommige planten is echter wat geduld nodig, omdat verse bladeren alleen in de zomer groeien.

De beste vorm voor heggen is het trapeziumvormige profiel. De basis van de heg is breder dan de kroon. Hierdoor ontstaan schuine zijden, waardoor ook de bladeren in het onderste deel van de heg voldoende licht krijgen.

De heg mag in geen geval smaller zijn aan de onderkant dan aan de bovenkant. Dan komt er geen licht op de onderste takken en worden de bladeren en takken kaal. Sommige planten zoals de thuja of de Californische cypres bloeien nooit meer uit kale takken. Hierdoor ontstaan zeer onaantrekkelijke plekken in de heg.

De bovenlijn van de heg moet volledig recht zijn. Als deze krom of golvend is, ziet de hele heg er vormloos uit.

Een rechte lijn kan vrij eenvoudig worden verkregen door tijdens het snoeien een richttouw uit te spannen. Steek hiervoor twee stokken links en rechts van de heg in de grond, die hoger zijn dan de plant. Span een touw tussen de stokken. U gebruikt dit dan als leidraad bij het snoeien van de haag.

Als u liever zonder hulptouw snoeit, houdt u de heggenschaar in beide handen precies horizontaal en zwaait u hem vanuit de achterkant gelijkmatig naar links en rechts. Wist u dat UniversalHedgePole 18 hier de perfecte begeleider kan zijn? Deze snoeit ook hoge heggen zeer gemakkelijk en nauwkeurig. Dit bespaart u de ladder, en beschermt ook het arm- en ruggedeelte bij werkzaamheden aan hoge heggen en boven het hoofd.

De flanken van de heg worden op dezelfde manier gesnoeid: houd de heggenschaar met uw armen zo recht mogelijk tegen de heg aan en zwaai het apparaat gelijkmatig van uw schouders op en neer.

Gaten in de heg zijn vervelend. Maar met de juiste tips kunt u ze gemakkelijk herstellen.

Vooral kleinere spleten in loofbomen zoals buxus, haagbeuk of ligusters sluiten zich snel op eigen kracht als de plant voldoende licht krijgt. Dit geldt ook voor naaldbomen zoals thuja‘s of Californische cypressen. Verwijder indien nodig takken van nabijgelegen bomen als ze te veel schaduw op de heg werpen.

Als u de gaten in de heg wilt helpen dichten, kunt u scheuten omleiden. Dit is vooral aan te raden als de gaten in de heg erg groot zijn.

Bij het omleiden maakt u enkele scheuten van de heg vast aan dunne bamboestokken. Verkort de uiteinden van de scheuten. Leg vervolgens de bamboestokken horizontaal of diagonaal over het gat in de heg. Op deze manier zal het gat snel dichtgroeien.

Als u uw heg zat bent of andere plannen heeft ontwikkeld voor uw tuin, zult u de heg moeten verwijderen. Met de juiste tips en goed gereedschap is dit mogelijk. We leggen uit waar u op moet letten en hoe u het beste te werk kunt gaan.

Ook bij het verwijderen van een heg moet u controleren of er wettelijke eisen zijn. In sommige landen mag u alleen gedurende bepaalde perioden van het jaar heggen verwijderen. Dit beschermt de dieren die in de heg leven en zich nestelen. 

Voordat u uw heg uittrekt, vraagt u uw gemeente of u de plant mag verwijderen. Op sommige plaatsen zijn daar ook wettelijke eisen voor, waar u rekening mee moet houden.

Snoei eerst alle takken van de heg af. Dit gaat zeer gemakkelijk met een kettingzaag voor grove zaagsneden en de EasyPrune snoeischaar voor kleinere zaagsneden. Een boomzaag komt hier ook goed van pas. Hiermee kunt u ver komen tot de basis van de tak zonder dat u in de takken hoeft te reiken.

U kunt het beste onderin of in het midden van de heg beginnen. Zaag dan tak voor tak af. U kunt de takken aan de bovenkant ongeveer 1,5 m laten staan.

Als de heg tot een hoogte van ongeveer 1,5 m kaal is, zaag dan de bovenste helft met een boomzaag of takkenschaar af. Zorg ervoor dat u minstens 1,5 m stam laat staan. U heeft deze lengte nodig om later de kluit te kunnen loswrikken.

Creëer eerst ruimte in de tuin door de afgezaagde takken te versnipperen. Met een shredder is dit in een mum van tijd gedaan, zodat u vervolgens door kunt gaan naar de volgende stap.

Bij ondiep bewortelde planten zoals sparren of thuja-heggen kunt u de wortels vrij eenvoudig verwijderen. Het hout is bovendien ook zacht, wat het werk vergemakkelijkt.

Andere heggen zoals de Californische cypres, rode beuk of haagbeuk hebben diepere wortels. Hier wordt het ontwortelen iets complexer. Diepgewortelde planten zoals de kersenlaurier zijn het moeilijkst te verwijderen.

Zo gaat u te werk:

1. Hakken
   Gebruik een scherpe schop om de grond rond de stam op te graven. Zo legt u de bovenste wortels bloot. U kunt dunnere wortels met een schop afhakken. De dikkere exemplaren hakt u met een scherpe bijl.
2. Losmaken
   Als de eerste drie tot vier hoofdwortels zijn doorgehakt, drukt u de stam stevig in alle richtingen en controleert u of deze kan worden verplaatst. Als dit niet werkt, hakt u meer wortels af tot de stam loskomt.
3. Loskomen
   Als de kluit loskomt, trek hem dan bij de stam uit het gat, verwijder de grond die eraan vastzit en gooi de plant weg.

Als de kluit niet loskomt, ook al heeft u al heel diep gegraven en talloze wortels met een bijl en spade doorgehakt, kan een lier of katrol helpen. Als er een sterke, stevig gewortelde boom in de buurt van de te verwijderen heg staat, kunt u uw werk met een van de twee oplossingen veel gemakkelijker maken.

Bevestig hiervoor de lier of katrolblok met een brede riem zo ver mogelijk naar beneden aan de boomstam. Bekleed de riem zodat u de bast van de boom niet beschadigt. Bevestig het andere uiteinde van het trekkoord aan de bovenkant van de stam van uw heg.

Met een lier of katrol kunt u veel meer kracht uitoefenen op de heg, zodat deze vroeg of laat loskomt en u de stam inclusief de kluit kunt verwijderen.