Zelf een freestafel maken – zo moet het
- MoeilijkheidMoeilijk
- Kosten300-400 €
- Duur4 tot 5 dagen
Inleiding
Met een frees kun je uit hout en andere materialen vormen frezen of groeven maken. Zeer populair zijn houten decoratieve voorwerpen, zoals kleine houten figuren, die je in het raam zet. Met de frees kun je bijvoorbeeld een houten blok uitfrezen en als telefoonhouder of kleine plank gebruiken. Een houten wastafel is een uitdagend project voor gevorderden, waarbij een doe-het-zelf-freestafel zeker handig is. En wat dacht je van een elegant gefreesde houten lichtboog voor de kerstdagen?
Hoe klein of hoe groot jouw meubels of decoratieve objecten ook zijn, tijdens het frezen moet je erg nauwkeurig te werk gaan. Met alleen een bovenfrees valt dat niet te garanderen. De beste aanvulling: een stabiele freestafel, waarop de frees stevig gemonteerd is. Zo'n tafel kun je natuurlijk online of in de bouwmarkt kant en klaar kopen. Maar het is leuker om zelf je freestafel te maken en op je eigen wensen aan te passen. In deze bouwhandleiding voor een freestafel laten we je zien hoe je een model met laden en opbergvak kunt maken.
Zelf een freestafel maken is een project voor gevorderde doe-het-zelvers. Je moet enkele basisprincipes beheersen en bijvoorbeeld weten hoe je planken aan elkaar lijmt en hoe je exact boort. Als je twijfelt of niet genoeg tijd hebt, is het verstandig om naar alternatieven te kijken. Kant-en-klare freestafels heb je snel opgebouwd, voldoen aan de veiligheidseisen en al naar gelang de kwaliteitsstandaard zul je er lang plezier aan beleven. Het voordeel van een doe-het-zelf-freestafel is naast de persoonlijke configuratie ook het leerproces dat je doormaakt. Zelfs geroutineerde doe-het-zelvers zullen met dit project nog wat nieuws leren.
Planning
Bij dit complexe project is een planning zeer belangrijk. Aan de lijst met benodigd materiaal kun je al zien dat er bij het maken van een freestafel veel verschillende stappen zijn die je allemaal zeer nauwkeurig moet uitvoeren.
Al naar gelang de functies die jouw freestafel moet hebben, is het maken van een zaagpatroon absoluut noodzakelijk. Een goed sjabloon met zaagtekeningen voor een zelfgemaakte freestafel met bovenfrees heeft veel voordelen bij jouw latere werkzaamheden. Je hebt ze ook nodig omdat er erg veel onderdelen met verschillende afmetingen zijn, die allemaal op maat moeten worden gezaagd.
Al naar gelang de uitvoering kan een zelfgemaakte freestafel rond de 350 euro kosten en zul je er zeker lang plezier van hebben. Zodra je freestafel klaar is en tijdens de eerste doe-het-zelf-projecten kan worden gebruikt, zul je zien dat het de moeite waard is. Met een bovenfreestafel kun je bijvoorbeeld veel geweldige interieurideeën en zelfgemaakte meubels eenvoudiger realiseren.
Planning en bouw van de basisconstructie
Als je een freestafel in je hobbykamer of doe-het-zelf-ruimte plaatst, kun je de ruimte onder het werkblad maar beter optimaal gebruiken. Bouw er meteen maar je laden met zelfgemaakte ladevakken en kleine opbergvakken in. Bedenk van tevoren wat je erin wilt opbergen en pas de afmetingen en positie van de laden dienovereenkomstig aan. In ons voorbeeld hebben we meerdere laden en een plank voorzien. Heb je al planken en kasten met voldoende opbergruimte? Dan kun je je freestafel ook als open variant maken.
Laden kun je op twee manieren maken: je kunt ze vastschroeven of vastlijmen. Vastlijmen is wat lastiger, omdat je met een lamellenfreesmachine moet werken om de groeven te frezen.
Opbouw van het tafelblad
De onderbouw is zoiets als de kers op de taart. Het eigenlijke werk (in de zin van dit project) zit hem in het bovenblad van de freestafel. Als je geen ruimte voor complexere constructies hebt, kun je een eenvoudige bovenfreestafel zelfs van enkele houten planken maken en de onderbouw gewoon weglaten.
De belangrijkste stappen voor een doe-het-zelf-freestafel zijn:
- Uitsparing en fixering voor de bovenfrees maken
- Freesaanslag maken
- Bovenfrees inbouwen
- Elektronica inbouwen (wij adviseren zeer dit door een elektricien te laten uitvoeren)
Afhankelijk van je smaak kun je de freestafel van accessoires en extra functies voorzien. Daaronder vallen bijvoorbeeld een afzuiginstallatie, een aanslag met draaifunctie of een boorstandaard om de tafel ook voor andere werkzaamheden te kunnen gebruiken. Ook als je voor je freestafel een standaardhoogte gebruikt, kun je deze met weinig moeite in hoogte verstelbaar maken. Zo kan de tafel op de lengte van andere gezinsleden worden aangepast en is het makkelijker om bij gedetailleerde werkzaamheden exacter op het beginpunt van de frees op het materiaal te letten.
Aan de slag! – Stap voor stap
Als je een planning hebt gemaakt en de materialen en gereedschappen klaar hebt liggen, kun je met de werkzaamheden beginnen en zelf je freestafel maken.
De planken op maat zagen
Zaag alle planken en onderdelen volgens jouw zaagpatroon en de gekozen afmetingen op maat. Het is altijd verstandig om alles aan het begin op maat te zagen, dat scheelt je later veel tijd. Voor het op maat zagen heb je een tafelzaag nodig. Als je geen eigen tafelzaag hebt, kun je de planken en dergelijke in de bouwmarkt op maat laten zagen. Aan de eerste kant moet een rand van 10 tot 15 mm overblijven.
Als je moeite wilt besparen, kun je de houten planken voor het op maat zagen schuren. Je moet de kanten in elk geval nogmaals bewerken, zodat ze mooi glad zijn en goed kunnen worden verlijmd.
Onderbouw voorbereiden
De volgende stap besteden we aan de onderbouw van de freestafel. In veel doe-het-zelf-handleidingen wordt een verlijming met lamellendeuvels aanbevolen. Dat is echter behoorlijk ingewikkeld als je alleen werkt. Om het frezen van groeven over te slaan, kun je de planken volgens de bouwhandleiding vastschroeven. Markeer daarvoor op de buitenste planken de positie voor de schroeven op een afstand van ca. 8 cm (al naar gelang de afmetingen van de tafel).
Als je laden gebruikt, moet je eerst de rails aan de binnenkant monteren. Meet de afstanden aan de tegenover elkaar liggende zijden exact af en markeer de boorgaten goed zichtbaar. Schroef de rails vast. Let daarbij op de voor- en achterkant.
Zet nu de eerste twee planken in een hoek van 90° neer (stabiliseer ze eventueel met een versterkingshoek) en begin ze vast te schroeven. Met voorgeboorde gaten gaat het sneller. Schroef stuk voor stuk alle planken vast, totdat je onderbouw een feit is.
Freestafelblad maken
Laat een freestafelblad voor je maken, het best een zeefdrukplaat met een dikte van 30 mm.
Lijn vervolgens eerst de geleidingsrail parallel aan de markering uit. Breng de adapter aan en stel deze af. Frees in twee stappen een 11 mm diepe groef met een groeffrees 17 mm.
Zaag nu de uitsparing voor de inlegplaat en frees de aanzetten aan de zijkanten. Bevestig vervolgens het freessjabloon op het freestafelblad en breng het freeswerk tot stand. Zaag vervolgens de uitsparing uit met behulp van de decoupeerzaag en breng de plaat aan. Controleer of alles klopt en of de diepte voldoende is. Nu moet je nog de twee aanzetten aan de zijkanten voor de profielrails frezen.
T-tracks aanbrengen
Nu is het tijd om de T-tracks aan te brengen. Eerst moet je de uitsparingen markeren en ze exact uitzagen. Let erop dat je niet te diep zaagt. Ze moeten exact passen. Denk eraan dat je de randen ervan afschuurt. De rails worden voorgeboord en daarna in de groef geschroefd. Belangrijk: de schroefkoppen mogen niet uitsteken.
Inlegplaat plaatsen
De inlegplaat moet gelijk liggen aan het freestafelblad, zodat al het uit te voeren freeswerk zeer exact wordt. Daarom moet je hierbij erg nauwkeurig te werk gaan en met een haar- of metalen liniaal controleren of alles goed zit en passend is. Voor de bevestiging heb je verzonken schroeven, onderlegringen en zelfborgende moeren nodig.
Freesaanslag inwerken
Nu ontbreekt alleen de freesaanslag nog. Begin met het uitzagen van de uitsparing en schuur deze fijn af. Met lamellendeuvels en verlijming is dit wat ingewikkelder en moet je zeer exact werken. Vastschroeven is eenvoudiger en sneller en is voor een simpele tafel eigenlijk ook afdoende.
Breng de freesaanslag volgens de afmetingen aan en controleer of de uitsparingen allemaal op de juiste plek zitten. Bevestig de frees vervolgens van onderaf aan de inlegplaat.
Panelen van de laden en grepen monteren
Nu kun je de rails aan de planken van de laden monteren en de panelen en handgrepen vastschroeven. Als alternatief is ook hier weer verlijmen mogelijk. Als je een deur toepast, moet je de scharnieren op de juiste manier vastschroeven. Indien nodig kun je ook nog een slot aanbrengen.
Monteren
Nu hoef je alleen nog maar de lades aan te brengen, de deur in te hangen en de afzuigslang te bevestigen. Daarna is je doe-het-zelf-freestafel klaar.
In de veelgestelde vragen vind je overigens nog meer antwoorden over frezen en andere klusonderwerpen.