Hout beitsen – langdurige bescherming voor je houten meubels
- MoeilijkheidMoeilijk
- Kostenca. 10 EUR per m²
- Duurmeerdere uren
Inleiding
Hout is niet zonder reden populair onder doe-het-zelvers: met een beetje handigheid en het juiste gereedschap kun je met hout een overvloed aan leuke ideeën uitvoeren. Om ervoor te zorgen dat je lang plezier hebt van het resultaat, is het de moeite waard om het hout te beschermen met een beits, vooral bij buitenmeubels. In dit artikel geven we je talloze tips voor het beitsen van hout en laten we je zien hoe je hout kunt beschermen tegen de weersomstandigheden en slijtage.
Aan de slag – stap voor stap: hout beitsen
In deze stap-voor-stap-instructies gebruiken we het beitsen van een houten tuinbank als voorbeeld. Je kunt deze techniek echter toepassen op bijna alle klusprojecten met hout. Wellicht wil je nog even het hoofdstuk ‘Planning en achtergrondkennis’ lezen, voordat je begint. Daar vind je handige tips en aanvullende informatie. Overigens: in een ander artikel leggen we je uit hoe je zelf een tuinbank maakt.
Ken je ons 18 volt-systeem al? Met één en dezelfde accu kun je talloze van onze apparaten gebruiken voor de meest uiteenlopende toepassingen – ook erg handig bij het beitsen van hout. Verwijder de accu, klik hem vast op een ander apparaat en ga verder met de volgende stap.
Let bij elke stap op de veiligheid tijdens het werk. De belangrijkste tips vind je in ons overzicht van veiligheidsmaatregelen voor doe-het-zelvers. Als je met beits werkt, moet je aan je luchtwegen denken en een beschermend masker dragen.
Hout schuren
Voordat je hout kunt beitsen moet je het eerst voorbehandelen, wat inhoudt dat je het moet schuren en schoonmaken. Je wilt een glad oppervlak krijgen en de houtporiën openen, zodat de houtbeits optimaal wordt opgenomen. Eventuele verf- of lakresten moeten compleet worden weggeschuurd, bijvoorbeeld met een multischuurmachine en schuurpapier met een korreling van 120 en 180.
Deze stap is niet absoluut noodzakelijk voor nieuw hout, maar het wordt wel aanbevolen voor een optimaal resultaat. Gedetailleerde tips over schuren vind je in onze instructievideo's voor schuurmachines.
Grondering
Het eerste laagje houtbeits dient als grondering. Als het gelijkmatig is aangebracht, bereidt deze laag het hout voor op het eigenlijke beitsen. Een zorgvuldige grondering maakt het beitsen gemakkelijker en zorgt voor een perfect eindresultaat.
Nog een keer schuren
Om het hout goed te beitsen moet je het nogmaals schuren zodra de eerste laag droog is, deze keer met fijn schuurpapier. Hierdoor hechten de grondering en de houtbeits beter en neemt het hout de volgende laag beits beter op.
Stof verwijderen
Nu is het tijd om het fijne stof dat is ontstaan bij het schuren, grondig te verwijderen. Daarvoor kun je een stofzuiger, een vochtige doek of een elektrische reinigingsborstel gebruiken.
Hout met beits behandelen
Nu kun je de houtbeits gelijkmatig op het hout aanbrengen met een kwast of met een verfspuit. Werk altijd in de richting van de nerf. De beits moet het hout overal gelijkmatig bedekken. We hebben daarvoor tips in een apart artikel over het spuiten van verf.
Als je liever een diepere kleur hebt, kun je gewoon meerdere keren beitsen: elke nieuwe laag maakt het hout donkerder. Let erop dat de beits volledig droog is, voordat je een nieuwe laag aanbrengt.
Planning & achtergrondinformatie: hout beitsen
In dit gedeelte beantwoorden we een aantal veelgestelde vragen over het beitsen van hout. Zo weet je zeker dat je project een succes wordt!
Wat is het verschil tussen beits en lak?
Hout moet bij gebruik in de buitenlucht worden beschermd tegen weersinvloeden zoals zon, regen of kou. Hiervoor kun je zowel lak als beits gebruiken. In de volgende tabel zie je de verschillen tussen beits en lak:
|
Beits |
Lak |
|
Natuurlijke en transparante bescherming Transparante en dekkende beits Houtnerf blijft zichtbaar |
Dekkende laag Verschillende kleuren mogelijk Houtnerf is niet meer zichtbaar |
| Een houtbeits vormt een transparante beschermlaag. De natuurlijke nerf blijft zichtbaar, terwijl het hout wordt beschermd tegen weersinvloeden. Er wordt onderscheid gemaakt tussen twee soorten beits, namelijk transparante en dekkende beits. De eerste heeft minder pigmenten en vulstoffen en dringt diep in het hout door om het van binnenuit te beschermen. De laatste vormt een lakachtige laag op het hout, die met name het binnendringen van vocht voorkomt. In beide gevallen blijven de houtporiën open en kunnen ze vocht reguleren. | Lak beschermt hout tegen invloeden van buitenaf. Bovendien is houtlak in talloze kleuren verkrijgbaar. Het is echter ondoorzichtig, zodat de houtnerf na het lakken niet meer zichtbaar is. |
In principe kun je over een laagje beits heen verven met lak. Het omgekeerde is echter niet aan te raden, omdat het de bedoeling is dat de beits in het hout dringt. Een laklaag voorkomt dit.
Is er ook gekleurde houtbeits?
Als je je meubels een gekleurde beits wilt geven, heb je keuze te over. Houtbeits is niet alleen verkrijgbaar als kleurloze beschermlaag in mat of glans, maar ook in allerlei kleuren – inclusief zwart en wit.
Je kunt de houtbeits ook gebruiken om de natuurlijke kleureigenschappen van het hout naar voren te brengen. Hoe meer lagen je aanbrengt, hoe donkerder het hout zal lijken.
Hout beitsen – buiten en binnen
Het belangrijkste doel van alle soorten houtbeits is om het hout te beschermen. Toch zijn er verschillen. Transparante beits, die diep in het hout dringt, is bijvoorbeeld bijzonder geschikt voor buitengebruik, bijvoorbeeld voor een zelfgemaakte houten omheining. Of wat dacht je van trendy zelfgemaakte meubels van pallets, zoals een strandstoel van pallets, een bank van pallets of een tafel van pallets?
Dekkende beits is daarentegen geschikt voor het beitsen van houten meubels, maar ook voor het behandelen van een houten plafond of lambrisering in huis. De beits dicht het houtoppervlak af en maakt het bovendien fraaier. Buiten kan zo’n dekkende beits na verloop van tijd afbladderen, net als lak.
Bij welke temperatuur kan ik hout beitsen?
Omdat houtbeits diep in het hout moet dringen, kun je alleen beitsen bij temperaturen van 8 °C en hoger. Bij lagere temperaturen vernauwen de houtporiën en is het hout minder absorberend. Je moet er ook voor zorgen dat het hout niet te vochtig is. Een maximaal houtvochtgehalte van 15% is een goede richtwaarde.
Over het algemeen geldt dat het droogproces van houtbeits langer duurt als de luchtvochtigheid hoger is, de temperatuur lager is en het hout een hoger tanninegehalte heeft. Als eikenhout bijvoorbeeld bij 20 °C moet worden gebeitst, is de droogtijd voor elke laag ongeveer 24 uur.
Het is raadzaam om het hout uiterlijk om de vijf jaar opnieuw te beitsen. Jaarlijks houtonderhoud in het voorjaar is ook de moeite waard, zodat je zo lang mogelijk van je houten meubels kunt genieten.
Is houtbeits schadelijk voor het milieu?
Er zijn veel verschillende producten op de markt, waaronder ‘natuurlijke’ of ‘biologische’ houtbeitsen – deze bestaan voornamelijk uit harsen en oliën. Producten die als biologisch worden geclassificeerd bevatten echter ook pigmenten en oplosmiddelen om de verwerking en droging te vergemakkelijken.
Er wordt een fundamenteel onderscheid gemaakt tussen beitsen op waterbasis en beitsen op basis van oplosmiddelen: beitsen op basis van oplosmiddelen dringen veel dieper in het hout en bieden bescherming van binnenuit. Ze bieden het hout meer bescherming tegen weersinvloeden dan beitsen op waterbasis. Als je echter meubels wilt beitsen die voornamelijk binnenshuis worden gebruikt, zoals een zelfgemaakt wandrek, een zelfgebouwd bed of een rek van fruitkisten, dan kun je beter een beits op waterbasis gebruiken. Deze bevat minder oplosmiddelen en geeft minder giftige dampen af tijdens het aanbrengen. Toch zijn ze niet helemaal ongevaarlijk, omdat bij elke houtbeits oplosmiddelen vrijkomen tijdens het droogproces.
Wat is het beste hulpmiddel om hout te beitsen: kwasten, rollen, of een verfspuit?
Het beste gereedschap hangt onder andere af van de houtsoort en het oppervlak dat moet worden behandeld:
- Platte kwast voor het schilderen van rechte oppervlakken
- Ronde kwast voor randen
- Schuine kwast voor ramen
- Platte kwast of glansroller voor grote oppervlakken
- Elektrische verfspuiten zijn geschikt voor bijna alle werkzaamheden met beits
Tips voor het oliën van hout
Als je het hout net in de beits hebt gezet, hoef je het daarna niet meer te oliën of in de was te zetten. Je kunt hout echter ook goed beschermen met olie in plaats van beits. Hiervoor kun je geen gewone olie zoals olijfolie gebruiken. Omdat deze niet volledig in het hout trekt, blijft er een vettig laagje achter op het hout. Het is beter om speciale houtolie te gebruiken. Die dringt goed en diep in het hout zonder de poriën te verstoppen. Gezuiverde lijnolie, colofonium of impregnerende olie zijn bijzonder geschikt voor hout.
Tips voor het beschilderen van hout
Tips voor het beschilderen van hout
Wil je oude meubels schilderen? Daar hebben we een heel artikel over. Onder onze vele upcycling-ideeën voor huis en tuin vind je verschillende projecten die afgedankte meubels een tweede leven geven: je kunt bijvoorbeeld een kast maken van een oude paneeldeur of een wandplank maken van bordenrekken.
Hout beitsen: wat kost dat?
De kosten van het beitsen van hout verschillen sterk, afhankelijk van de leverancier, de kwaliteit, de kleur en het toepassingsgebied. De prijs van een liter houtbeits kan behoorlijk uiteenlopen en tussen de 8 en 40 euro liggen. Het oppervlak dat je met een liter houtbeits kunt behandelen hangt af van het soort hout, de staat ervan en natuurlijk het gewenste resultaat. Gemiddeld genomen is 40 ml houtbeits genoeg voor één vierkante meter hout. Een liter beits zou dus 25 vierkante meter moeten dekken.