Kolomfruit in de tuin of op het balkon

Veel tuinbezitters zouden graag een of zelfs twee fruitbomen in hun tuin hebben. De ruimte hiervoor is echter niet altijd beschikbaar. Een appelboom of zelfs een kersenboom neemt immers veel plaats in. Kolomfruitbomen zijn een zeer goede oplossing. Ze produceren ook aromatisch, gezond fruit. Zij hebben daar echter veel minder ruimte voor nodig.

Bessenstruiken zoals de kiwi of de aalbes kunnen ook als ruimtebesparende kolomvruchten worden gekweekt.

Appelbomen op een stok worden ook wel "ballerina's" genoemd. Ze danken hun naam aan hun rechte en slanke groeivorm Deze kolomvrucht draagt zijn eerste vruchten vaak al in het tweede jaar na aanplant.

Het is waar dat kolomvruchten niet zoveel vruchten voortbrengen als een grote boom, vanwege de beperkte omvang van de planten. Zij produceren echter voldoende fruit om ervan te kunnen snoepen, zodat bijna elke dag een zelfgeoogste portie fruit op tafel kan staan.

De term "kolomfruit" wordt gebruikt om laaggroeiende plantensoorten aan te duiden. Ze groeien naar boven zonder sterk in de breedte uit te breiden.

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen genetisch geteelde kolombomen en geteelde kolomvruchten. De eerste soort groeit van nature slank omhoog. Gekweekte vruchten worden door enten en regelmatige vormsnoei tot de gewenste kolomvormige vruchtvorm gevormd.

Kolomfruitbomen hebben geen kroon. Bij een kolomvormige appelboom worden de vruchten rechtstreeks op de stam geproduceerd, wat veel ruimte bespaart.

Vooral de nieuwere soorten kolomvruchten gedijen ook goed op het balkon of terras. Ook daar produceren ze heerlijk fruit en een behoorlijke oogst. De kolomvrucht wordt ongeveer 2,5 m hoog en is stevig.

Smalgroeiende zure kersen en ook kolomperen worden op zwakgroeiende onderstammen geënt. Anders blijven ze niet klein. Klein" betekent hier: 2 tot 4 m.

Het is aan te raden kolomvruchten alleen bij een gespecialiseerde vakhandelaar te kopen. Op die manier vermijd je de talrijke dubieuze leveranciers die normaal groeiende fruitplanten als kolomfruit verkopen. Dan raakt hij echter in zeer korte tijd uit vorm. Bij een professionele kweker bent je verzekerd van kwaliteit en echtheid.

Plant nieuwe kolomvruchten idealiter in maart of april. Zoek een plek in de volle zon in de tuin of kies een geschikte plek op het balkon. Bessen kunnen ook in halfschaduw worden geplant.

Graaf een plantgat in de tuin. Het gat moet ongeveer 60 cm tot 80 cm diep en breed zijn. Meng de verwijderde aarde met wat compost. Op die manier wordt de kolomvrucht vanaf het begin goed voorzien van voedingsstoffen. Plaats de kolomvrucht in het plantgat, giet het aarde-compostmengsel erin, en stamp het lichtjes aan. Maak dan een gietrand rond de plant. Houd de boomschijf altijd vrij van onkruid, gras en andere planten. Dan kan je kolomvrucht goed groeien.

Bij appels is het de moeite waard om twee verschillende soorten te planten. Als je bijvoorbeeld een kolomvrucht van de appelsoort "Polka" plant, en een van de appelsoort "Pomforyou", zullen de twee elkaar bestuiven. Dat zorgt dus voor een zeer goede oogst.

Als je de kiwi "Dr. Szymanowski" plant, heeft hij ook een plantpartner als bestuiver nodig. Anders ontstaan er geen vruchten aan de kolomvrucht.

Bij zelfbloeiende soorten ligt dat anders. Ze hebben geen bestuiver nodig. Raadpleeg een gespecialiseerde kwekerij om na te gaan of de soort die je hebt gekozen al dan niet een bestuiver nodig heeft.

Het is ook de moeite waard om de winterhardheid van de kolomvrucht te weten te komen. Als je de kolomvrucht in een pot wilt planten, moet hij winterhard zijn. Anders heb je een plek binnenshuis nodig om de plant tijdens het koude seizoen te laten overwinteren.

Het is ook belangrijk te weten dat niet alle kolomfruitbomen voor gebruik buitenshuis worden gekweekt. Ze worden dan heel snel heel hoog en breed. De kolomkers bijvoorbeeld, groeit in de open lucht in een mum van tijd uit tot een boom van wel 5 m hoog.

Omdat kolomvruchten niet veel ruimte innemen, kunnen ze ook goed in potten of kuipen worden gekweekt. Gebruik echter een vrij grote pot, zodat de plant er stevig in staat en niet omvalt. In een grotere pot is de toevoer van voedingsstoffen ook beter verzekerd. Voor een jonge fruitboom moet de plantenbak ten minste 30 liter kunnen bevatten.

Het is het beste om de kolomvruchten onmiddellijk na aankoop in de nieuwe pot te verplanten. Dit kan ook uiterlijk in de herfst worden gedaan. Doe een mengsel van tuinaarde, compost en zand in de pot. Als je geen compostbak in de tuin hebt, kun je er een bouwen. Op die manier kunnen de planten het jaar daarop van de waardevolle voedingsstoffen ervan worden voorzien.

Plaats de kolomfruitboom zo in de pot dat het entpunt zich boven de grond bevindt. Ongeveer 8 tot 10 cm daarboven is ideaal. Plaats de pot vervolgens op kleine houten of kleien onderleggers. Hierdoor kan het water van de plantenbak weglopen, en wordt waterophoping voorkomen.

Na vijf tot zeven jaar is meestal een nieuwe pot nodig.

Kolomvruchten moeten niet altijd op dezelfde manier worden gesnoeid. De wijze van snoeien is afhankelijk van de fruitsoort. Appelbomen zijn het meest geschikt voor de kolomvorm. Ze dragen de slanke groei al in hun genen. Veel verschillende soorten, zoals "Sonata" of "Starcats", hoeven niet echt te worden gesnoeid. Zo blijven ze ook in vorm. Verwijder alleen langere scheuten bij het snoeien in de zomer. Snoei ze op een lengte van 20 cm tot 40 cm met een snoeischaar, zoals de EasyPrune van Bosch. De plant vormt dan nieuw vruchthout. Als je scheuten volledig wilt verwijderen, kun je ze het beste met een zaag direct bij de middenscheut afzagen. Anders zullen er altijd nieuwe zijtakken ontstaan. De KEO accutuinzaag van Bosch snoeit ook dikkere takken krachtig, zuiver en veilig, en houdt de kolomvruchten in vorm.

Ook de perensoort "Decora" blijft van nature smal. Kolomkersen en kolompruimen groeien zeer compact, maar na uiterlijk enkele jaren verspreiden ze zich sterk. Snoei ze daarom altijd op tijd om ze in vorm te houden. Houd de zijscheuten consequent kort om de middenscheut te versterken. Als de vruchtscheuten te lang zijn, moeten ze elk jaar tot een lengte van ongeveer 40 cm worden ingekort.

Snoei de kolomfruitbomen indien nodig ook in de hoogte. Na ongeveer vijf tot zeven jaar moet dit voor de eerste keer worden gedaan. Als je eerder snoeit, zal de boom zich zeer sterk vertakken. Kort daarom de middenscheut pas na vijf tot zeven jaar direct boven een vlakke zijscheut in. Dit kan het best tegen midden/eind juni worden gedaan.

De verwijderde twijgen kunnen in een stille hakselaar tot waardevolle mulch worden verwerkt. De AXT 25 TC stille hakselaarvan Bosch bijvoorbeeld, doet dit werk zeer stil met een krachtig vermogen van 2.500 W.

Controleer regelmatig de vruchtzetting van jouw kolomfruitbomen. Verdun het indien nodig. Dit is echter alleen nodig voor appelen, perziken en peren. Kersen of pruimen hoeven niet te worden uitgedund. Te veel vruchtzettingen zorgen voor nogal kleine vruchten. Ze logen ook de plant in zijn geheel uit. Als gevolg daarvan kan de oogst in het volgende seizoen mislukken. Dit wordt ook wel alternantie genoemd.

Breek daarom begin juni de overtollige vruchtzetting van de kolomvruchten af. Er mogen maximaal twee vruchten per tros overblijven. Dit zorgt voor een goede oogst.

Voor kolomvruchten in potten moet de potgrond regelmatig worden bijgevuld. Geef de planten ook twee tot drie keer per week royaal water. Water met een laag kalkgehalte is ideaal. De  GardenPump 18 regenwaterpomp is ook ideaal voor bewatering in combinatie met de Fontus watersproeier, die zelfs als mobiel apparaat kan worden gebruikt wanneer hij met regenwater wordt gevuld.

Bemest de planten eenmaal per jaar in het voorjaar. Gebruik een biologische meststof met langzame afgifte en werk die voorzichtig in de bovenste laag van de grond. Het is het beste om hierbij tuinhandschoenen te dragen. Op die manier houd je je handen schoon en blijft er geen meststof op zitten.

Kolomfruitbomen in de volle grond worden met ongeveer 40 g hoornschaafsel per vierkante meter bemest.

Bescherm de potplanten tijdens de bloei tegen hevige regen, hagel en vorst.

Als u meer wilt weten over wanneer welke tuinklussen moeten worden uitgevoerd, kunt u het juiste tijdstip voor alle belangrijke taken vinden in onze tuinkalender.

Kolomvruchten zijn mooi en nog eens nuttig. Je kunt de decoratieve planten ook als privacyschermen gebruiken. Gebruik de compacte planten om bepaalde plekken in de tuin visueel af te scheiden.

Ze kunnen ook als haag worden geplant. Graaf daarvoor een sleuf langs een geleidelijn en plaats de appelbomen, bijvoorbeeld 50 tot 60 cm uit elkaar. Plant de planten even diep in de geul als ze eerst in de pot zaten. De UniversalHedgeCut 18is geschikt voor het snoeien van deze specifieke haag.

Met de " Decora " peer heb je een plant met knapperige, zoete vruchten in jouw tuin of op jouw balkon. "Concorde" is een zeer robuust perenras. Ze houden vooral van warmte. De peren zijn vanaf half september rijp voor de oogst.

De appelsoort "La Torre" is resistent tegen schurft en meeldauw. Vanaf het tweede jaar van aanplant geeft hij fijnzuur smakende, rode vruchten. "Rhapsodie" is heel sappig en robuust, en goed bewaarbaar.

"Equilibro" kan tot 5 kg fruit per jaar produceren. "Redini Cuckoo" is zowel van binnen als buiten rood van kleur. De appels zijn klein en zijn fris en wrang van smaak. "Pompink" en "Pomforyou" hebben een zeer intens aroma. Ze zijn resistent tegen schurft, bladluizen en andere typische appelziekten. "Flamenco" ontwikkelt zoete vruchten. Ze kunnen echter niet lang worden bewaard.

Van de zure kersen is de soort "Jachim" een aanrader. Deze is van zichzelf vruchtbaar. "Sylvia" heeft zeer weinig ruimte nodig, en ontwikkelt direct op de middenscheut veel zoete, donkere kersen. Ook deze soort is zelfbloeiend. Je moet het regelmatig snoeien om het in vorm te houden.

"Liane" is een zeer goed pruimenras. Hij ontwikkelt zich ook goed in hogere streken en ontwikkelt veel vruchten. Hij gedijt zowel buiten als op het balkon zeer goed. "Fruttini Skyscraper" is een pruimenras dat ongeveer twee meter hoog wordt. De vruchten zijn in juli of augustus rijp. "Fruttoni Golddust is een mini-pruim. De zoete vruchten zijn half augustus rijp voor de oogst.

De abrikoos "Somo" wordt slechts zeer zelden door meeldauw aangetast. Snoei de zijscheuten van deze plant regelmatig. Hierdoor behoudt de abrikoos zijn vorm.  De abrikozenras "Fruttoni Apricompakt" is zelfbloeiend. Deze kan vanaf half juli al worden geoogst.

De zomerkiwi "Dr. Szymanowski" kan al in augustus worden geplukt.

Aalbessen groeien zeer wijd uit en hebben veel ruimte nodig in de tuin. Wat veel mensen echter niet weten, is dat je aalbessenstruiken ook als kolombessen kunt kweken. In principe kun je alle soorten hiervoor gebruiken. Nieuwe soorten zoals "Trajanus", of de duo-bes "Dulina" met witte en rode bessen zijn erg makkelijk om te kweken.

Als je de aalbes kolomvormig wilt laten groeien, bind je één tot drie stokken per struik losjes vast aan een stevige stok. Snoei in het voorjaar alle tweejarige zijscheuten tot op 1,5 cm terug. Ze hebben het jaar ervoor vruchten gedragen. Knip de eenjarige takken niet af, want de bessen zullen er tot in de zomer aan groeien.