Zelf een kerststal maken: eenvoudige handleiding voor Kerst

Met onze eenvoudige handleiding kun je in minder dan één uur zelf een basisconstructie voor een houten landelijke kerststal maken – geschikt voor kleinere figuren met een hoogte van 8 cm.

Voordat je aan de slag gaat, kun je in het hoofdstuk “Planning & achtergrondinformatie” ook nog wat nuttige ideeën en informatie vinden. Let bij alle stappen op de arbeidsveiligheid om jezelf en je gezondheid te beschermen – ook als het project zo eenvoudig is als dit project! Ons overzicht Veiligheidsmaatregelen voor doe-het-zelvers biedt verdere informatie.

Ken je ons 18-Volt-systeem eigenlijk al? Het bevat talloze apparaten voor allerlei soorten klussen. Het bijzondere hieraan, ook bij het project “Zelf een kerststal maken”: je kunt voor elke toepassing steeds dezelfde accu gebruiken. Je haalt de accu van je gereedschap af en plaatst hem gewoon in een ander apparaat uit het systeem. Vervolgens kun je direct verder werken.

Als de dagen korter worden, is het niet verkeerd om eens over kerstdecoratie na te denken. Uiterlijk vanaf oktober beginnen we allemaal weer ijverig te zagen, hameren, vouwen en lijmen, zodat ons huis op tijd klaar is voor Kerst. Ken je onze handleidingen zelf een houten adventskrans maken of een kerstster van kledinghangers al?

Een mooi winterproject is ook het bouwen of knutselen van een kerststal. Je hebt daar geen speciaal gereedschap of duur materiaal voor nodig en je kunt je kinderen, kleinkinderen, nichtjes en neefjes bij de voorbereidingen betrekken. Bekijk in dat geval onze gids voor bouwen met kinderen. Wat betreft kinderen: ben je nog op zoek naar mooie kerstcadeaus? Maak ze gewoon zelf – je kunt bijvoorbeeld zelf een speelkeuken maken, zelf een voetbalgoal maken of “vliegende” houten dieren knutselen.

Een opmerking vooraf: de ene echte kerststal bestaat niet. Er zijn gedurende de jaren meerdere types ontstaan, bijvoorbeeld wat betreft de vormgeving van het uiterlijk, de schouwplaats, de gebruikte materialen of de figuren. Ontdek Merkwaardige kersttradities in andere landen. De volgende soorten kerststallen zijn het meest bekend:

• Stalkribbe: een open kribbestal waarin figuren worden geplaatst. Een stalkribbe kun je heel eenvoudig zelf bouwen – zie onze handleiding!
• Regionale kribbe: de stal als oude boerderij in een landelijke, regionale omgeving. De herders dragen meestal plaatselijke klederdracht. Populaire vormen van de regionale kribbe zijn de Alpenkribbe, die in een idyllische bergwereld staat, en de vakwerkkribbe met een vakwerkhuis in het middelpunt.
• Oosterse of Nazarener kribbe: als kijker waan je je direct in Bethlehem. De architectuur wordt gekenmerkt door koepeldaken, tinnen en warme tinten. De stal wordt omringd door palmen, op de achtergrond zie je vaak duinen. De drie wijzen dragen prachtig versierde kleding, terwijl de herders er vaak armoedig gekleed uitzien.
• Ruïnekribbe: deze variant bevat vaak verwoeste huizen zonder daken in een omgeving die Oosters aandoet. Ze symboliseren het verval van de wereld. Vanuit de ruïnes zal Jezus een nieuw, alomvattend koninkrijk opbouwen.
• Grotkribbe: een verwijzing naar de overlevering van het kerstverhaal, waarin de geboorte van Jezus Christus in een grot wordt beschreven.
• Wortelkribbe: het hart wordt gevormd door een markante wortel, een stuk drijfhout of een knoestige stronk, waarin Jozef, Maria en Jezus wonen. De wortelkribbe kan regionaal of Oosters ingericht zijn. Er is weinig versiering.
• Moderne of stijlkribbe: de gebeurtenissen uit de heilige nacht worden stilistisch weergegeven. Meestal worden uitsluitend Jozef, Maria en Jezus in een omlijsting of boog getoond. Omvangrijke details worden hierbij vermeden.

Bij de inrichting van je doe-het-zelf-kerststal kun je je fantasie de vrije loop laten. Getrouw aan het origineel in een Oosterse omgeving of in een regionale stijl: het hangt maar net van je persoonlijke smaak af. Er zijn zelfs kerststalletjes waarin meerdere elementen worden gecombineerd.

Alles wat je voor de bouw van een kerststal nodig hebt, vind je in de natuur of in de bouwmarkt. Er zijn ook webshops die speciaal artikelen voor de bouw van kerststallen aanbieden.

Voordat je een kerststal maakt, moet je erover nadenken waar je hem gaat neerzetten en hoeveel ruimte er beschikbaar is. Wil je de kerststal onder je kerstboom plaatsen? Of toch liever op een sideboard? De zelfgemaakte kerststal slaat ook een goed figuur vóór onze ruimtebesparende doe-het-zelf-kerstboom voor aan de muur.

Voor een stemmig totaalbeeld moeten kerststal en accessoires ten minste bij benadering bij de figuren passen, als je zelf een kerststal maakt. De kribbemeter komt van pas om het juiste formaat vast te stellen. Meet eerst de mannelijke figuur. Daarvoor kun je Jozef goed gebruiken, omdat hij normaal gesproken staat. In ons voorbeeld is Jozef 12 cm hoog. Voor de berekening wordt een realistische gemiddelde lengte van 1,70 m als basis gebruikt. Nu deel je de lengte van de figuur door de werkelijke lengte:

12 cm: 170 cm = 0,07

Deze waarde vermenigvuldig je met alle andere voorwerpen in je kerststal. Laten we bijvoorbeeld de deur nemen, die in werkelijkheid 2 m hoog is:

200 cm x 0,07 = 14 cm

Om niet te hoeven rekenen, kun je gebruikmaken van de online tabellen of een eigen schema tekenen. Teken daarvoor op millimeterpapier een verticale (X-as) en een horizontale lijn (Y-as), die elkaar bij het punt 0,00 raken. De X-as is de afmeting in werkelijkheid, de normale meter. Gebruik hiervoor de schaalverdeling 1:10. De Y-as is de kribbemeter. De schaalverdeling is hier 1:1. Zoek vervolgens op de X-as de lengte 170 cm (gemiddelde lengte) en ga 12 cm (de lengte van Jozef) omhoog. Markeer deze plek met een punt en verbind deze met het nulpunt. Zo ontstaat er een lijn, waaraan je de afmetingen van de onderdelen en meubels in je kerststal voor je 12 cm lange figuren kunt aflezen.

De stal moet ten minste twee keer zo lang zijn als Jozef lang is. Bij de hoogte van de ruimte wordt gebruikgemaakt van de factor 1,5. Als Jozef dus 12 cm lang is, is de ruimte 18 cm hoog.

De eerste stap naar een zelfgemaakte kerststal is het maken van een bouwtekening. Pak een vel tekenpapier en schets de omtrek dan wel de indeling van de gebouwen en het terrein. Houd daarbij reeds rekening met alle afmetingen. De gebeurtenissen in de heilige nacht moeten goed zichtbaar zijn en niet door te veel andere zichtbare activiteiten worden afgeleid. Let ook op het juiste perspectief, zodat er diepte ontstaat. Alle elementen op de achtergrond moeten naar elkaar toelopen – bijvoorbeeld paden of beekjes.

Je kunt natuurlijk gebruikmaken van een kant-en-klaar kribbe-bouwplan , dat je bijvoorbeeld in onze stap-voor-stap-handleiding vindt.

Bedenk van tevoren al hoe je de verlichting wilt aanbrengen. De hoofdzaak is de geboorte in de kerststal. De lampjes mogen later niet zichtbaar zijn. Vermijd bovendien schaduwvorming, omdat daardoor het effect van diepte wordt beïnvloed. Je kunt ook kleine stookplaatsen – bijvoorbeeld een kampvuur, een broodoven of bij een Oosterse kribbe fakkels – aan de zijkant neerzetten. Ze mogen echter niet van de belangrijkste gebeurtenis afleiden.

De meeste doe-het-zelvers maken tijdens de bouw van de kerststal gebruik van klassieke lampen van het type E10 of E5,5. Inmiddels worden er echter ook graag kleine led-lampjes gebruikt. Het voordeel: ze zijn vrijwel geheel onderhoudsvrij. Alle lampjes moeten goed toegankelijk of vervangbaar zijn, zodat je ze snel kunt vervangen als er iets kapot gaat. Wij adviseren een onderhoudsdeurtje in de achterwand van de kerststal.

Wat is een doe-het-zelf-kerststal zonder bomen, struiken en gras? Alles wat planten betreft, wordt wel het landschap in de kerststal genoemd. Daar hoef je niet veel geld aan uit te geven: veel decoratief materiaal vind je in de natuur. Als gras is mos geschikt. Afgeknaagde dennenappels zijn mooie palmbomen. Van dennengroen kun je heel eenvoudig struiken maken.

Als je veel kleine details toevoegt, valt er wat te ontdekken. Je kunt je eigen creativiteit hierbij onbeperkt inzetten. Hier een paar suggesties:

• Gereedschap en apparaten: zaag, zeis, bijl, bezem, hark
• Huishoudelijke voorwerpen: gevlochten manden, houten kisten, aardewerken kruiken, ladders, vaten, melkkannen
• Hekken
• Stookplaatsen: kampvuur, fakkels, broodoven
• Fonteinen en bruggen
• Vogelhuisje, konijnen- of kippenhok
• Karren en wielen
• Voedertrog, houtstapel, rijshout, strobalen
• Dieren: os en ezel, paarden, schapen, kippen, geiten, kamelen, olifant, duiven, eenden, ganzen, kuddehond, reeën
• Figuren: herders, de drie wijzen met hun geschenken, verkondigingsengel, maagden, kinderen, boeren

Wie zelf een kerststal wil maken, hoeft niet veel geld uit te geven. De meeste materialen vind je in de natuur. Je kunt natuurlijk ook restanten van andere doe-het-zelf-projecten gebruiken. De kosten liggen afhankelijk van de accessoires tussen 0 en 100 euro.

Er zijn ook bouwsets voor kerststallen van verschillende materialen te koop. Eenvoudige modellen zonder decoratie zijn al vanaf 10 euro verkrijgbaar, complexere kerststallen met dakspanen, bekisting en verlichting kosten 100 euro of meer.

Trouwens: een zelfgemaakte kerststal is een perfect kerstcadeau!

Zoals reeds gezegd kun je in je hobbykelder naar houtresten of andere materialen zoeken die je voor de bouw van een kerststal kunt gebruiken – de “used” look is ook bij kerstdecoratie helemaal in! Bekijk bijvoorbeeld hoe je kerstversiering van oude pallets kunt maken of hoe je een adventskalender van oude glazen kunt knutselen. Ook een doe-het-zelf houten deksel voor een oude koektrommel kun je van gebruikte materialen maken.

Recyclen kan natuurlijk het hele jaar door: bekijk onze vele andere upcycling-ideeën voor huis en tuin!