Vogelbad: Verwelkom jouw gevederde vrienden in de tuin

Nestkastjes of vogelhuisjes zie je tegenwoordig overal. Slechts weinigen hebben echter een vogelbad in hun tuin. De drinkplaats is echter minstens even belangrijk voor deze dieren.

Vogels hebben, net als andere dieren, meerdere keren per dag dorst. Om de inheemse Midden-Europese vogelsoorten te helpen deze dorst te lessen, kun je een vogelbad voor in de tuin aanschaffen. De vogels kunnen er in baden, afkoelen en er natuurlijk uit drinken.

Vooral de vogels die zich met zaden en pitten voeden, hebben regelmatig water nodig. In de zomer hebben ze net als bij ons mensen, vanwege de hoge temperatuur meer dorst.

In de natuur zijn er niet overal genoeg waterpunten waar de vogels kunnen drinken. In geval van nood eten ze sappige vruchten zoals kersen of aalbessen uit jouw tuin. Als je dit wilt voorkomen, zet dan een vogelbadje in de tuin. Dan zijn de dieren niet gedwongen om jouw fruit te eten.

En er is nog een voordeel aan het vogelbad: Hoe meer vogels je ermee aantrekt, hoe minder ongedierte je in jouw tuin en op jouw gewassen zult aantreffen.

Het vogelbad hoeft niet bijzonder mooi of verfijnd te zijn. Vogels stellen geen hoge eisen aan hun drink- en badgelegenheid. Toch zijn sommige dingen voor het vogelbad belangrijk om rekening mee te houden:

1. Kies voor een vogelbad met een rand. De vogels kunnen er zo op zitten om te drinken. Het vogelbad mag niet te licht zijn. Anders kiept hij om zodra er een vogel op de rand gaat zitten. Kies echter ook niet voor een te zware variant, want je moet hem goed kunnen dragen om te vullen of schoon te maken.
2. Het ideale vogelbad heeft geen vlakke bodem, maar wordt naar het midden toe dieper. Dit maakt het voor de vogels gemakkelijker om in het water te komen. Het water moet op het diepste punt ongeveer 2 cm tot 10 cm hoog staan. Op die manier kunnen vogels van verschillende grootte bij het vogelbad komen, en het ook als vogelbad gebruiken. Kleinere vogels zullen eerder in de randzone terechtkomen. Grotere vogels komen ook in het diepere water.
3. Het vogelbad moet bij voorkeur van een enigszins ruw materiaal gemaakt zijn. Dit maakt het voor de vogels gemakkelijker om erop te staan en te lopen. De vogels glijden dan niet zo gemakkelijk uit. Een vogelbad van steen of terracotta is zeer geschikt. Roestvrij staal of geglazuurd keramiek zijn meestal te glad. Toch zijn ze niet geheel ongeschikt. Plaats stenen van verschillende grootte in het midden van het bad. Ze moeten nog een beetje uit het water steken. Op die manier kunnen de vogels erop landen en van daaruit drinken. Als je er meer kleinere stenen in legt, dienen die voor de vogels als antisliptrap naar diepere delen van het vogelbad.

Net zoals een zelf een vogelhuisje of een nestkastje kunt bouwen, is het ook mogelijk om zelf een vogelbadje te bouwen.

Als basismateriaal kun je een oud soepbord of een bloempotje gebruiken dat je niet meer nodig hebt. Een bloembak is ook geschikt als vogelbad. Hoe groter het vogelbad, hoe beter.

Als het soepbord van keramiek is gemaakt, leg er dan, zoals hierboven uitgelegd, stenen van verschillende grootte in. Voeg vervolgens leidingwater toe, plaats de kom op een tafel of boomstam, en het vogelbad voor de tuin of het balkon is klaar.

Maar je kunt er ook een beetje meer aan knutselen, en jouw eigen unieke vogelbad bouwen. Als je kunt pottenbakken, is het mogelijk om het vogelbadje op deze manier te maken. Er zijn echter ook veel instructies op het internet te vinden over hoe je op andere manieren een vogelbad kunt bouwen. Je kunt bijvoorbeeld beton over een groot rabarberblad gieten. Zo ontstaat een mooie kom met een afdruk van de bladstructuur.

Een andere mogelijkheid is om aardewerk potten naar eigen smaak te beschilderen, ze op elkaar te stapelen, vast te zetten en er een bloempot op te zetten. Daarin vul je het water voor de vogels.

Als u ook andere dieren wilt aanbieden, bijvoorbeeld bijen en nuttige insecten, wordt een kleine vijver de perfecte biotoop.  Met onze instructies past der  minivijver zelfs op het balkon.

Natuurlijk kun je in de winkel ook een kant-en-klaar vogelbad kopen. Er zijn talloze aanbiedingen in bouwmarkten, tuincentra en op het internet. Kies daar een vogelbadje dat bij je smaak past. Kies bijvoorbeeld een vogelbad van natuursteen, gietijzer, beton of cortenstaal. Sommige vogelbadjes staan op een stok of poot. En er zijn ook nog ondiepe vogelbaden.

Er is ook een grote verscheidenheid in het ontwerp: Er zijn moderne, romantische, speelse, ronde en vierkante vogelbadjes, en er zijn vogelbadjes om op te hangen. Deze laatste zijn zeer geschikt voor balkons.

Kies een vogelbad dat je mooi vindt, en dat goed bij de andere dingen in de tuin of op het balkon past. Op die manier past het vogelbadje decoratief in het totaalplaatje.

De locatie voor het vogelbad moet geschikt zijn voor de vogels. Anders zullen de vogels ze niet gebruiken. Vogels voelen zich het veiligst wanneer zij tijdens het drinken of baden gemakkelijk hun omgeving kunnen observeren. Ze moeten dus niet bang te voor katten of andere aanvallers hoeven zijn.

Het is ideaal als er een boom of een ander vluchtpunt in de onmiddellijke nabijheid in de tuin aanwezig is. Op die manier kunnen de vogels zich in geval van nood snel in veiligheid brengen. Het is het beste een plek uit de buurt van struiken en dicht bij bomen te kiezen.

Op het terras mag het vogelbad niet in de buurt van een vensterbank worden geplaatst. Katten kunnen van daaruit makkelijk aanvallen. Op het balkon kun je de drinkbak aan de reling bevestigen. Je kunt het ook ophangen of direct op de reling plaatsen. Op die manier kunnen de vogels de drinkplaats gemakkelijk benaderen, en indien nodig snel op de vlucht slaan.

Vul het vogelbad regelmatig met water. Dan worden de vogels altijd goed verzorgd. Maak ook de drinkbak regelmatig schoon. Anders is er een verhoogd risico dat de vogels elkaar bij de drinkplaats besmetten met ziekten. Giet het water er in de zomer dagelijks uit, en maak de drinkbak met een borstel en heet water grondig schoon. Doe er dan vers water in en zet het terug op zijn plaats. Dit voorkomt ook dat muggen zich in de drinkbak voortplanten.

Als het niet meer zo warm is, maak je het vogelbad ongeveer een keer per week schoon. Als het water in de winter bevriest, giet er dan heet water over.

Als u meer wilt weten over wanneer welke tuinklussen moeten worden uitgevoerd, kunt u het juiste tijdstip voor alle belangrijke taken vinden in onze tuinkalender. 

Als je geen drinkbak voor vogels wilt neerzetten, kun je toch iets voor de dieren en het milieu doen. Doe wat zand of droge aarde in een schaal. De vogels zullen dit als een zandbad gebruiken. Ze gebruiken het om insecten in hun veren te bestrijden.

Als alternatief kun je een bijen- en vlindertrog opzetten. Plaats hiervoor knikkers of kleine steentjes in een schaal en vul deze met water. Dan komen al snel de eerste insecten aanvliegen om te drinken.