Zelf een kattenhuis bouwen: upcycling van een raamkozijn

De beste doe-het-zelf projecten zijn projecten die je implementeert vanuit het perspectief van de gebruiker. Het maakt verschil of je zelf een halterbank wil bouwen en gebruiken of dat je een doe-het-zelf voetbaldoel voor kinderen of een kattenhuis wil bouwen. Verplaats je zo veel mogelijk in de gebruiker en houd bij je project rekening met zijn behoeften en voorkeuren – zo zorg je ervoor dat hij het eindproduct met plezier gebruikt.

Allereerst is het belangrijk om te weten of je denkt aan een kattenhuis voor buiten of een kattenhuis voor binnen. De beslissing hangt niet alleen af van je woonsituatie, maar ook van de kat zelf. Er zijn binnenkatten, maar ook buitenkatten die zonder toezicht naar buiten kunnen, en er zijn zwerfkatten die aan niemand toebehoren en wild op straat leven.

Het doe-het-zelf kattenhuis voor binnenshuis is gewoon een toevluchtsoord voor de viervoeters. Katten hebben graag zicht op alle actie vanaf een verhoogde ligplaats.

Een kattenhuis voor buiten moet in de eerste plaats bescherming bieden tegen kou, hitte, regen, wind en bij voorkeur ook tegen vijanden of rivalen.

Hoewel veel katten graag comfortabel binnenshuis leven, geven sommigen er de voorkeur aan permanent buiten te blijven. Maar ook al zijn ze nog zo zelfstandig, buitenkatten en ook zwerfkatten hebben een verblijfplaats nodig tijdens het koude seizoen.

De normale lichaamstemperatuur van een kat moet ongeveer 38 °C zijn. Hoe kouder het wordt, hoe minder de vacht toereikend is. Vooral oudere, zieke en kortharige katten zijn vatbaar voor onderkoeling. In het ergste geval kan te lang buiten blijven in de winter zelfs leiden tot doodvriezen.

Houd als vuistregel aan: Als het weer te koud is voor jou, is het waarschijnlijk ook te koud voor katten! Zorg er dus voor dat ze niet voor lange periodes zonder beschutting buiten zitten wanneer de temperatuur onder 8 °C daalt.

Omdat een kattenhuis voor buiten essentieel kan zijn voor het overleven van de pelsneuzen in winter, zullen we in het volgende deel in detail ingaan op de dingen waarmee je rekening moet houden.

Trouwens: We hebben ook ideeën voor een zelfgemaakt kattenbed en vertellen je hoe je je huis en balkon veilig voor kattenmaakt.

Een kattenhuis voor buiten moet bovenal bescherming bieden tegen de elementen. Katten hebben het graag heerlijk warm en knus. Bij het bouwen van een winterhuis voor katten dien je rekening te houden met de volgende kenmerken:

• Winddicht: Een kattenhuis voor buiten moet rondom gesloten zijn. Daarom is het zinvol om een kattenluikje te plannen. De versie met een chip, die alleen voor jouw kat opengaat, zorgt er ook voor dat ongenode gasten buiten blijven.
• Geïsoleerd: Installeer ten minste 20 mm dikke isolatie van polystyreen of andere geschikte materialen zoals houtwol in het gehele interieur. Gebruik een triplexplaat als eindbeschot, zodat de muur, de vloer en het plafond in meerdere lagen zijn geïsoleerd. Je kunt het binnenkattenhuis uit onze stap-voor-stap instructies achteraf aanpassen door alle vlakken iets groter te maken en eventueel de voorkant te veranderen. 
• Verhoogd: Als je kattenhuis voor buiten op poten of stelten staat of in een takvork rust, zoals een doe-het-zelf boomhut, wordt de warmte daarin niet zo snel aan de grond afgegeven. U kunt ook een eet- of drinkbakje in plaats van grasjes op de treeplank integreren (zie stap-voor-stap instructies).
• Verwarmd: Idealiter, bouw je een verwarmbaar kattenhuis. Met een warmtebron kunnen de fluwelen pootjes ook temperaturen onder nul verdragen. Een verwarmingsmat speciaal voor dieren is bijvoorbeeld geschikt. Het nadeel is dat je een stopcontact nodig hebt. Daarvoor is de kabel van goede modellen omhuld door een bijtvast omhulsel.
• Droog: Idealiter plaats je het doe-het-zelf kattenhuis in een droge ruimte, bijvoorbeeld onder een terrasoverkapping. Als dit niet mogelijk is, moet het dak van de kattenhut voor de winter waterdicht worden gemaakt met teerpapier of iets dergelijks.

Katten zijn roofdieren. Het beste is hun een schuilplaats te bieden waar ze niet in de onmiddellijke nabijheid zijn van nestelende tuin- en wilde vogels, want de verleiding zou voor elke fluweelpoot waarschijnlijk te groot zijn. Hoe je een geschikt huisje voor vogels maakt, kun je lezen in de gids Nestkasten: de juiste thuis voor elke vogelsoort.

Of het nu buiten of binnen is, met deze tips kun je je kattenhuis opwaarderen:

• Slimme plattegrond: Als je wilt dat het kattenhuis plaats biedt aan meer dan één dier, kun je twee of meer niveaus plannen. Niet alle katten kunnen goed met elkaar opschieten, dus het kan beter zijn als ze in huis fysiek gescheiden zijn.
• Dakterras: Het dak van je kattenhuis kan dienen als een verhoogde rustplaats. Dus voor een binnenversie gewoon een plat dak. Voor een kattenhuis voor buiten is een lessenaarsdak – d.w.z. een dak met een schuin dakvlak – met voldoende dakoverstek een goede keuze als het niet regenbestendig kan worden gebouwd.
• Mogelijkheden om te klimmen: Idealiter kun je dit punt verbinden met het "dakterras" of eventuele bovenverdiepingen van je kattenhuis. Plan bijvoorbeeld een paal omwikkeld met henneptouw als klimhulp. Je kat kan er dan tegelijkertijd zijn klauwen aan scherpen.
• Ramen: Katten voelen zich het prettigst als ze alles in het zicht hebben. Als je geen oud raam bij de hand hebt, zoals het raam dat we in onze instructies gebruiken, kun je in plaats daarvan licht naar binnen brengen met een acrylraam. Voor een kattenhuis voor buiten moet je het raam dubbel beglazen.
• Afneembaar dak: Dit is gewoon praktisch als je ooit in het kattenhuis moet reiken, bijvoorbeeld om het schoon te maken. Je kunt het dak construeren als een afneembaar deksel of werken met scharnieren.

Je mag geen toilet in het kattenhuis integreren. Het is beter om de woon- en toiletruimte gescheiden te houden.

In principe is alles waarvan je een doos kunt maken geschikt als bouwmateriaal. Daarbij horen:

• Hout: Vooral aanbevolen voor gebruik binnenshuis wegens de lagere weerbestendigheid; hetzelfde geldt voor kartonnen kattenhuisjes.
• Houten materialen: De keuze is groot en varieert van plaatmaterialen zoals OSB, MDF, multiplex en zeefdrukplaten tot hout-kunststofcomposieten (WPC). Elk bouwmateriaal heeft specifieke voor- en nadelen. OSB is bijvoorbeeld goedkoop, WPC is zeer weerbestendig.
• Pallets kunnen het ideale uitgangsmateriaal zijn voor een upcycling-kattenhuisproject. In ieder geval moet je daarvoor de pallet uit elkaar halen en delen uitsnijden en schuren. Ideeën voor doe-het-zelf palletmeubels vind je trouwens ook bij ons.
• Styropor: Er zijn kant-en-klare thermoboxen te koop, die onder meer in kruidenierswinkels worden gebruikt. U moet een kattenhuis van polystyreen echter beschermen tegen vocht, bijvoorbeeld door het af te dekken met folie. Maar denk altijd aan de ecobalans van je materialen.

Natuurlijk wil je het kattenhuis niet alleen zelf bouwen, maar ook je kat zover krijgen dat ze het accepteert. Katten zijn voorzichtige, maar ook zeer nieuwsgierige dieren. Zij waarderen ook plaatsen waar men zich kan terugtrekken.

Als je kat niet meteen aan haar nieuwe thuis gewend is, kun je haar aanmoedigen om op verkenning te gaan – bijvoorbeeld met bepaalde geuren ("feel-good spray") of traktaties. Het helpt ook als het kattenhuis van binnen zo uitnodigend mogelijk is ingericht, bijv. met een zachte rustplaats. Geef het dier de tijd en lok het met zelfgemaakte kattenspeeltjes in de buurt van de grot, zodat het die accepteert als een heel gewoon element in zijn omgeving.

Als je met verf of beits wilt werken, mag er niets verdampen dat schadelijk is voor de gezondheid van de kat. Let bij het kopen op het Blue Angel logo – dit door de Duitse overheid erkende milieukeurmerk stelt normen voor milieuvriendelijke producten. U moet er ook op letten dat kunstbont of behang geen schadelijke stoffen bevatten – hetzelfde geldt voor kleefstoffen of soortgelijke materialen.

Katten zijn ook schone dieren, dus zorg altijd voor een hygiënische omgeving. Het kattenhuis mag nooit vochtig zijn van binnen – anders kunnen schimmels en ongedierte zoals mijten het huis innemen.

Houdt je gezin erg van dieren? Denk er dan over na of je niet meteen wilt doorgaan en andere dierenverblijven wilt bouwen. We hebben nog wat doe-het-zelf ideetjes voor hond, kat, vogel & co klaar staan. Door hun eenvoudige constructie zijn de meeste projecten bijzonder geschikt om samen met kinderen te bouwen.