Tomaten uitplanten: Zo doe je het goed

Tomaten uitplanten is belangrijk als je gezonde, krachtig groeiende planten en een goede oogst wilt. Hier vind je alles wat je moet weten over uitplanten.

Zelfgekweekte tomaten hebben veel voordelen: Er zijn aanzienlijk meer verschillende tomatenzaden verkrijgbaar in speciaalzaken dan er jonge planten van verschillende soorten zijn. Bovendien kosten de zaden minder dan jonge planten en heb je de ervaring van het zaaien.

Als je tomaten wilt zaaien en kweken, is het bijzonder belangrijk om de planten uit te planten. Tomaten kunnen breedwerpig worden gezaaid in zaaibakken of individueel in pallets met meerdere potten. Welke oplossing voor jou het beste is, hangt af van hoeveel ruimte je beschikbaar hebt.

Na het zaaien groeien de jonge tomatenplantjes aanvankelijk heel dicht op elkaar in de grond. Als ze zo mochten blijven groeien, zouden ze elkaar al snel in de weg zitten. Het is daarom belangrijk om de zaailingen te scheiden. Dit betekent dat je elk van de tomatenplanten in een afzonderlijke kleine pot plaatst. Daar kunnen de planten zich goed ontwikkelen en een stevige kluit vormen totdat ze uiteindelijk worden uitgeplant.

Het overplanten van tomatenplanten in afzonderlijke potten, d.w.z. het scheiden van de planten, wordt uitplanten genoemd. Terwijl je de tomaten verplaatst, kun je zwakke exemplaren verwijderen. Verwijder ook zaailingen die te lang, broos of omgebogen zijn. Ze zouden zich niet ontwikkelen tot gezonde en krachtige tomatenplanten.

Als je je tomaten in pallets met meerdere potten hebt gezaaid, hoef je ze niet uit te planten. De planten blijven dan in de pot totdat ze worden verplant. Voor deze vorm van zaaien heb je echter veel ruimte nodig op de vensterbank of in de kweekkas.

Om de tomaten uit te planten, neem je tuinhandschoenen en een plantboor, die je allebei in gespecialiseerde winkels kunt kopen. Als je geen plantboor bij de hand hebt, neem dan een houten stok en slijp één uiteinde een beetje met een mes, dan kun je het stuk hout gebruiken als plantboor. Je kunt ook een kleurpotlood gebruiken.

Gebruik zaai- of kruidengrond met weinig voedingsstoffen voor de tomatenplanten. Dit is belangrijk omdat het lage niveau aan voedingsstoffen in het substraat de planten aanmoedigt om een bijzonder groot aantal wortels te vormen. Om zichzelf te voorzien van alles wat ze nodig hebben, moeten ze hun wortels sterk vertakken. Dit zal de tomaten later, wanneer ze volgroeid zijn, ten goede komen.

Gebruik potten met een diameter van ongeveer 10 cm. De tomatenplanten zijn daar voorlopig in goede handen.

Kijk eens goed naar je jonge tomaten. Zodra de eerste echte blaadjes zich na de zaadlobben aan de planten vormen, wordt het meestal behoorlijk krap in de plantbak. Dan moet je de planten uitplanten. Dit punt wordt meestal bereikt ongeveer drie weken na het zaaien.

Vul de potten voor je jonge plantjes met de zaai- of kruidengrond. Gebruik de plantboor om een gat van enkele centimeters diep te maken. Deze moet diep genoeg zijn voor de zaailingen om er helemaal in te passen zonder gebogen te worden. Draai de plantboor wanneer je deze uit de grond haalt. Hierdoor blijft het gat smal.

Geef de zaailingen in de oude plantenbak nog een keer water. Pak er dan voorzichtig één op en til hem voorzichtig uit de grond met de plantboor. Ga hierbij voorzichtig te werk zodat de wortels niet scheuren.

Plaats de zaailingen in de nieuwe pot veel dieper in de grond dan voorheen. Steek ze in het voorgeboorde plantgat tot aan de basis van de zaadlobben. De planten blijven bijzonder stabiel en ontwikkelen bovendien extra wortels aan de stengel. Dit worden ook wel adventieve wortels genoemd.

Druk de zaailingen voorzichtig met je vingers in hun nieuwe potten. Hierdoor hebben ze een goed contact met de aarde. Als de zaailing erg lang is, gebruik dan een truc om de grond er op diepte tegenaan te drukken: Steek de plantboor net naast de plant in de pot. Hierdoor zal de grond ook verder naar beneden bewegen in de richting van de zaailing.

De beste plaats voor de uitgeplante tomaten is een lichte en beschermde plek. Dit kan in huis of in de kas zijn. De plek mag in het begin niet in de volle zon staan. Zodra de tomaten goed gegroeid, gezond en sterk zijn, kunnen ze genoeg water opnemen. Vanaf dan mogen ze ook in de zon staan. Zorg tot die tijd indien nodig voor schaduw om te voorkomen dat het water in de pot verdampt.

Houd de grond altijd licht vochtig, maar niet nat. Geef in het begin heel voorzichtig water met een zeer fijn doseertuitje op de gieter. Als de waterstraal te sterk is, kunnen de zaailingen te veel worden rondgespoeld.

Zodra de tomatenplanten groter en sterker zijn, kun je ze water geven met een gewone gieter of met een tuinslang die is aangesloten op de regenton. Regenwater is vooral de moeite waard omdat het niets kost. Met een oplaadbare regenwaterpomp zoals de GardenPump 18 van Bosch, kun je het eenvoudig van de ton of regenbak door de slang naar de planten pompen.

Geef de tomaten alleen onderaan water. De bladeren moeten droog blijven. Zo verklein je de kans op schimmelziekten. Meer tips over water geven, welk water geschikt is en hoe je je tuin kunt besproeien, vind je hier.

Laat de tomaten hard worden voordat je ze vanaf half mei buiten plant. Zet de planten in eerste instantie drie tot vier dagen per week buiten op een schaduwrijke plek. Zo wennen ze aan de veranderde omstandigheden in de frisse lucht.

Vervolgens plant je de tomaten horizontaal in het bed. Buig het bovenste blad lichtjes omhoog en ondersteun het met aarde. Op deze manier vormt de tomaat veel meer adventieve wortels.

Om je tomaten te beschermen tegen weer en wind is een tomatenkas de ideale plek.

Zorg ervoor dat je de vruchtwisseling volgt bij het planten van tomaten. Tomaten mogen niet geplant worden in een bed waar het jaar voordien al tomaten groeiden. Ze vinden er niet genoeg voedingsstoffen.

Als je weinig ruimte in de tuin hebt, gebruik dan gewoon plantenpotten met drainagegaten. Een overdekte ruimte is hier ideaal voor. Je kunt de grond jaar na jaar vervangen. Dit is belangrijk om te voorkomen dat schimmelsporen van bruinrot en aardappelziekte de planten infecteren. Plant ongeveer twee tot drie tomatenplanten in elke pot en bemest ze met een tomatenmeststof volgens de instructies van de fabrikant. Dan zal het niet lang duren voordat je een rijke oogst hebt.

Tip: Zin in nog meer eetbare dingen in de tuin en op het balkon? We hebben ook veel ideeën voor avocado's, ananas, zuilfruit op het balkon of een kruidenbak aan de balustrade. 

Als je meer wilt weten over welke tuinkarweitjes wanneer moeten gebeuren, kun je de juiste tijd voor alle belangrijke activiteiten vinden in onze tuinkalender.