De gazondokter - eerste hulp bij gazonproblemen

Het gazon moet groen, weelderig, dicht en gezond zijn. Van tijd tot tijd komen er echter gele plekken, mos, onkruid, brandplekken en andere schade voor, zelfs op goed onderhouden gazons. Om je gazon weer groen te maken, moet je weten wat het momenteel aantast. We laten je zien hoe je gazonproblemen kunt herkennen en verhelpen. 

Een van de meest voorkomende problemen voor gazoneigenaren is mos, dat zich tussen de grassen kan verspreiden en zelfs grote delen van het gazon kan overnemen. Het groene kussen verspreidt zich ook vaak tussen straatstenen - lees hier hoe je er vanaf komt.

Mogelijke oorzaak:

Verkeerd zaadmengsel voor de locatie

Dat is wat de gazondokter zegt:

Om te voorkomen dat mos in het gazon gaat groeien, kun je bij het aanleggen van het gebied de richting bepalen. De keuze van geschikte grassen is hiervoor belangrijk. Als het gazon in een schaduwrijk deel van de tuin ligt, kies dan een zaadmengsel dat 5-10 procent ruw gras bevat. De soortensamenstelling van het grasmengsel is te vinden op de verpakking. Alleen schaduwtolerante soorten kunnen zich op deze plek ontwikkelen. Andere grassen blijven fragmentarisch en kunnen na een tijdje weer verdwijnen. Op deze manier heeft mos vrij spel en zal het snel het gebied veroveren.

Mogelijke oorzaak:
Verdichte bodem of wateroverlast

Dat is wat de gazondokter zegt:

Door de bodem diep los te maken, creëer je ook de beste startomstandigheden voor je gazon wanneer je een nieuw gazon plant. Op verdichte bodems zal het gazon het echter moeilijk hebben. Als de grond erg verdicht is, helpt het beluchten van de grond. Een beluchter wordt gebruikt om ongeveer 10 centimeter diepe holtes in de grond te boren, waardoor water en lucht in de bodemzone kunnen doordringen. Ideaal voor het beluchten zijn holle vorken die het bodemmateriaal uitsteken. Je kunt echter ook een eenvoudige spitvork gebruiken, die je meerdere keren in het gazon prikt en zachtjes heen en weer beweegt. De grond wordt ook losgemaakt door hem lichtjes op te tillen. Vul de ontstane gaten met zand op zodat ze lang water, lucht en voedingsstoffen doorlaten.

Mogelijke oorzaak:

Fragmentarisch gazon door verkeerde verzorging

Dat is wat de gazondokter zegt:

Als er mos verschijnt op je correct aangelegde gazon, kan dit verschillende oorzaken hebben, mos kan zich bijvoorbeeld nestelen door onjuist maaien. Regelmatig maaien is belangrijk, maar een gazon voor gebruik mag niet dieper dan 4-5 cm worden gemaaid. Als de gazonmaaier te laag is afgesteld, veroorzaakt dit aanzienlijke schade aan veel grassoorten, met als gevolg dat ze zich terugtrekken. Als mos zich eenmaal heeft verspreid, moeten er speciale maatregelen worden genomen om het te bestrijden. Voor losse mosnesten kun je een verticuteermachine gebruiken om het mos uit het gazon te trekken. De UniversalVerticut 1100 snijdt ook in de grond en bevordert zo nieuwe grasgroei. Je kunt verticuteermachines huren bij tuincentra en doe-het-zelfzaken. Na het verticuteren wordt het gazon geëgaliseerd en bemest met langzaam vrijkomende mest, zodat de grassen zich kunnen ontwikkelen en het gazon weer mooi dik wordt. Om bodemverdichting te voorkomen, kun je na het verticuteren een kleine hoeveelheid zand (1 l/m2) in de eerder geverticuteerde grasmat harken. Als er grotere openingen zijn na het verwijderen van mos, moet je zeker opnieuw zaaien.

Mogelijke oorzaak:

Te zure bodem

Dat is wat de gazondokter zegt:

De pH-waarde van de bodem speelt een belangrijke rol voor je gazon: Als deze te laag is, wordt de bodem zuur en zullen de grassen zich terugtrekken en plaats maken voor mos. Je kunt een pH-bodemtest gebruiken om de pH-waarde te bepalen. Als de pH-waarde eigenlijk te laag is, kun je de bodem het beste bekalken. De beste tijd voor bekalking is het vroege voorjaar, d.w.z. februari tot maart. We raden aan om 150 g koolzuurhoudende kalk per vierkante meter aan te brengen. Omdat kalk zo fijn is als stof, moet je het op een windstille dag aanwenden, bij voorkeur met een strooiwagen. Als de pH-waarde te hoog is, kun je bemesten met Epsomzout, ijzersulfaat of ammoniakhoudende stikstofmeststoffen volgens de aanwijzingen op de verpakking.

Mogelijke oorzaak:

Een tekort aan voedingsstoffen
Dat is wat de gazondokter zegt:

Andere oorzaken voor de verspreiding van mos kunnen een onvoldoende toevoer van voedingsstoffen zijn. Als er veel mos in het gazon zit, is het aan te raden om speciale producten te gebruiken, bijvoorbeeld mest met mosverdelger. Je kunt zo'n product het beste in de lente gebruiken. Als er zich in de loop van het jaar opnieuw mos vormt, kun je de behandeling opnieuw doorvoeren in de vroege herfst.

Mogelijke oorzaak:

Gebrek aan licht of herfstbladeren op gazons
Dat is wat de gazondokter zegt:

Liggen er nog bladeren op je gazon die er niet voor de winter zijn afgeharkt? Deze beroven de stengels van licht en daardoor verdorren ze. Je kunt ze bijvoorbeeld gemakkelijk verzamelen met de Universal LeafBlower van Bosch en de Universal GardenTidy 2300 kan de bladeren zelfs opzuigen. Een te schaduwrijke plek kan ook een probleem vormen. Onder naaldbomen en walnotenbomen kan het ook moeilijk zijn voor het gazon - maar hier is het minder te wijten aan het licht dan aan het dichte tapijt van naalden op de grond en de wortelconcurrentie of de juglon die de bladeren van de walnotenboom afscheiden en zo de groei rondom verhinderen.

Net als bij mos in het gazon zijn er ook verschillende oorzaken voor het verschijnen van onkruid en grasonkruid. De lastigste planten zijn vooral klaver, maar ook paardenbloem, weegbree, madeliefjes en, onder de grassen, vooral eenjarige pluimen. Het is helemaal aan jou om te beslissen wanneer de kruiden en grassen je teveel worden en je tegenmaatregelen wilt nemen. In siergazons wordt onkruid meestal niet getolereerd, hoewel madeliefjes en klaver op een speelgazon niet zo erg zijn.

Mogelijke oorzaak:

Het verkeerde zaad
Dat is wat de gazondokter zegt:

Om te voorkomen dat er onkruid groeit, speelt het juiste gazonmengsel opnieuw een belangrijke rol. Ten eerste moeten de grassen geschikt zijn voor de locatie en ten tweede kan zaad van slechte kwaliteit ook onkruid en grasonkruid bevatten. Gebruik daarom RSM-zaad voor nieuwe gazons, aangezien deze mengsels zuiverheid garanderen.

Mogelijke oorzaak:

Een tekort aan voedingsstoffen
Dat is wat de gazondokter zegt:

Om klaver uit het gazon te verbannen, helpt het als het gebied voldoende voedingsstoffen krijgt.

Mogelijke oorzaak:

Hardnekkig onkruid
Dat is wat de gazondokter zegt:

Sommige wilde kruiden kunnen mechanisch worden verwijderd met de verticuteermachine. Als er maar een paar ongewenste kruiden zijn, kun je ze er gemakkelijk uitsnijden met een oud mes. Er zijn tegenwoordig echter ook semi-automatische snijmachines die je werk gemakkelijker maken.

Als alle maatregelen falen, is er de optie om selectieve herbiciden te gebruiken. Er mogen echter alleen producten worden gebruikt met de aanduiding “Toegestaan voor gebruik in huis- en volkstuinen”. Informeer vooraf bij landbouwbureaus, tuinacademies of gespecialiseerde markten.

Verschillende schimmelpathogenen kunnen schade aan je gazon veroorzaken. Schimmels verspreiden zich wanneer

• het gras tijdens de winter te hoog wordt,
• het gras te dicht is,
• bladeren op het gazon blijven liggen en niet worden opgeruimd,
• het gazon in de schaduw ligt en de verkeerde grassen zijn gezaaid,
• er in de herfst te veel stikstof werd bemest,
• een sneeuwdek wekenlang blijft liggen,
• de grassen een tekort aan kalium en micronutriënten hebben.

Mogelijke oorzaak:

Sneeuwschimmel
Dat is wat de gazondokter zegt:

Sneeuwschimmel komt voor tussen september en maart. Je kunt de ziekte herkennen aan kleine ronde vlekjes die in de lente groter worden, in elkaar overlopen en bedekt zijn met een witgrijze tot roodachtige laag. Je kunt de schimmel bestrijden door te verticuteren en te beluchten. Als preventieve maatregel moet je het gazon regelmatig maaien, in de herfst de bladeren verwijderen en een meststof op basis van kalium gebruiken.

Mogelijke oorzaak:

Rooddraad
Dat is wat de gazondokter zegt:

Rooddraad komt voornamelijk voor tussen juni en oktober. Je kunt het herkennen aan de onregelmatig gevormde vlekken en roze bladpunten van de grassen. Het gazon ziet er ook uitgedroogd uit. Maai regelmatig en verwijder het maaisel. Ook hier kan een robotmaaier je bij helpen, want deze maait niet alleen maar verzamelt het maaisel ook direct. Ontdek hier de voor- en nadelen ervan. Bemesting volgens de vereisten kan de ziekte voorkomen.

Mogelijke oorzaak:

Roestziekte of gazonroest
Dat is wat de gazondokter zegt:

Van april tot september verschijnen er soms gele tot bruine puisten op de grassen. Deze symptomen wijzen in de richting van roestziekte, waarbij de grassen er meestal ook belabberd uitzien. Waardplanten voor de roestschimmel zijn onder andere berberis en mahonia. Als de struiken dicht bij het gazon staan en de ziekte uit de hand loopt, moeten ze worden verwijderd. Als preventieve maatregel moet je regelmatig maar niet te diep maaien  en bemesten als dat nodig is.

Mogelijke oorzaak:

Bladvlekken
Dat is wat de gazondokter zegt:

Ovale, donkerbruine bladvlekken, witachtig aan de binnenkant, verschijnen van april tot september. Verminder de stikstofbemesting om de schimmel onder controle te houden. Verticuteren en niet te diep maaien kunnen ook bladvlekken voorkomen of bestrijden.
 

Mogelijke oorzaak:

Heksenkringen
Dat is wat de gazondokter zegt:

Veel gazoneigenaren kennen de symptomen maar al te goed: Heksenkringen worden veroorzaakt door verschillende soorten schimmels en kunnen het hele jaar door voorkomen:

Type 1: Het gras sterft af in een ring en aan beide zijden van de heksenkring ontstaat een donkere randzone.

Type 2: Er ontstaat een donkergroene ring met toenemende groei, soms zijn er vruchtlichamen.

Type 3: Op het gazon zijn vruchtlichamen van paddenstoelen te zien, gerangschikt in een cirkel.

De schimmels die verantwoordelijk zijn voor heksenkringen beschadigen het gazon niet rechtstreeks, maar leven van het organisch materiaal. Als de grassen droog worden, kan dit te wijten zijn aan een watertekort in de wortelzone of aan giftige afbraakproducten veroorzaakt door de schimmels.

Omdat heksenkringen behoorlijk hardnekkig kunnen zijn, kun je bodemverdichting beter voorkomen door te verticuteren en te beluchten. Bemest met langzaam vrijkomende mest om zowel over- als onderbemesting te voorkomen. Heb jij een heksenkring? Prik dan in de myceliumlaag van de paddenstoelen, bijvoorbeeld met een graafvork. Vervolgens moet je grondig water geven, bij voorkeur door het water te verrijken met een bevochtigingsmiddel om het water beter te kunnen vasthouden.
 

Vooral woelmuizen en mieren, maar ook mollen, kunnen vaker voorkomen in gazons en schade veroorzaken. Ze moeten voorzichtig weggejaagd worden, want sommige zijn ook nuttige dieren in de tuin.
 

Mogelijke oorzaak:

Mollen
Dat is wat de gazondokter zegt:

Mollen maken de grond los en vernietigen schadelijke larven. Eigenlijk zou je dus blij moeten zijn als je mollen in de tuin hebt. Als ze echter in grote aantallen in het gazon voorkomen, kunnen ze een echte plaag worden en zelfs de grasmat vernietigen. Er zijn verschillende manieren om ze te verdrijven, bijvoorbeeld door zure melk of azijn in de gangen te gieten.

Mogelijke oorzaak:

Woelmuizen
Dat is wat de gazondokter zegt:

Woelmuizen lusten niet alleen groente- en bloemwortels, maar ook graswortels. Je kunt hun activiteit herkennen als je licht verhoogde gangen in het gazon ziet. Je moet de gangpaden waterpas maken zodat de grassen weer contact maken met de grond. Bestrijding met vallen is toegestaan.

Mogelijke oorzaak:

Mieren
Dat is wat de gazondokter zegt:

Als er steeds meer mieren in het gazon aanwezig zijn, kun je de nesten met korte tussenpozen besproeien. De dieren vinden dit niet leuk en trekken weg.

Heb je de vorige oorzaken kunnen wegnemen en vertoont je gazon nog steeds gaten? Dan zijn intensief gebruik, waterverzadiging, bemestingsfouten of hitte mogelijke oorzaken.

Mogelijke oorzaak:

Intensief gebruik
Dat is wat de gazondokter zegt:

Gaten in de grasmat kunnen ontstaan als de grasmat intensief wordt belast, bijvoorbeeld als er vaak op wordt gevoetbald of als de grasmat niet voldoende wordt bemest. Als het gazon in de schaduw van grote bomen ligt, nemen de boomwortels water en voedingsstoffen voor zichzelf op, de grassen zullen voor zichzelf zorgen en zich dan ook terugtrekken. Om dergelijke kale plekken te voorkomen, mag het gazon niet aan zulke zware belastingen worden blootgesteld. Gun het meer rust en gebruik een robuust gazonmengsel om opnieuw in te zaaien. Als het gazon onder bomen steeds dunner wordt, moet je het vaker water geven en bemesten. Denk je dat jij en je gezin het gazon intensief zullen gebruiken? Leg dan een gezinsvriendelijke tuin aan.

Mogelijke oorzaak:

Wateroverlast

Dat is wat de gazondokter zegt:

Als er drassige plekken in het gazon verschijnen, kan dit bijvoorbeeld te wijten zijn aan een zeer kleiachtige bodem. Een verdichte bodem kan nauwelijks water opnemen; als het hard regent, blijft het water er gewoon bovenop staan.  Het beste is om de grond op de beschadigde plekken uit te graven, goede tuinaarde te mengen met grof zand in een verhouding van 1:1 en het uitgegraven gebied op te vullen. Zaai nu opnieuw en druk de zaden aan, bijvoorbeeld met de achterkant van een hark. Geef goed water tot de grassen beginnen te groeien.

Mogelijke oorzaak:
Bemestingsfouten

Dat is wat de gazondokter zegt:

Te veel kunstmest is net zo schadelijk als te weinig kunstmest. Als je gazon op sommige plekken geel wordt, kan dit te wijten zijn aan overbemesting. Ook onjuiste gewasbeschermingsmaatregelen kunnen de oorzaak zijn van vergeling of verkleuring. Verminder de hoeveelheid kunstmest en volg de instructies op de verpakking. Als er gewasbeschermingsmaatregelen nodig zijn, vraag dan vooraf informatie in een speciaalzaak. Je moet je zeker aan de doseringsaanbevelingen houden.

Mogelijke oorzaak:
Hitte of droogte

Dat is wat de gazondokter zegt:

Langdurige periodes van extreme hitte kunnen de grassen van het gazon letterlijk verbranden, maar ook zeer droge winters tasten het gazon aan. Tijdens lange periodes van droogte ontstaat er droogteschade aan het gazon. In dat geval moet je dode grassen losharken en bij het compost doen, waarna je de grondlaag eronder losmaakt met een spitvork. Als er kale plekken zijn ontstaan, kan een gazonreparatiemengsel uitkomst bieden. Zorg voor voldoende water totdat de grassen tevoorschijn komen.
 

Als je meer informatie wenst over wanneer welke tuinklussen moeten worden uitgevoerd, kun je in onze tuinkalender het juiste moment vinden voor alle belangrijke activiteiten.